سرطان روده بزرگ با چه علائمی تشخیص داده می شود؟

سرطان روده بزرگ با چه علائمی تشخیص داده می شود؟

سرطان روده بزرگ یکی از انواع سرطان روده است که در انتهای سیستم گوارشی قرار دارد. سرطان روده ­ی بزرگ به طور کلی بزرگسالان را بیشتر تحت تاثیر قرار می دهد، گرچه که ممکن است در هر سنی و برای هر کسی رخ دهد

. فیلم سرطان روده و توضیحات دکتر معصومه صابریان – فوق تخصص انکولوژی و هماتولوژی را در این باره ملاحظه می کنید.

 

سرطان روده بزرگ

این سرطان ابتدا به طور معمول به شکل توده ­های پولیپ شکل غیر سرطانی شروع می شود. با گذشت زمان این پولیپ ­ها تبدیل به توده ی سرطان روده­ ی بزرگ می شوند. این پولیپ­ ها ممکن است از نظر اندازه کوچک و با تعداد کم باشند. به همین دلیل پزشکان، غربالگری­ های منظم را توصیه می کنند تا پولیپ­ های مورد نظر را در بدو پیدایش شناسایی کنند و قبل از تبدیل آنها به سرطان روده آنها را از روده بزرگ خارج کنند. در صورت رشد سلول های سرطانی در روده­ ی بزرگ، شیوه­ های درمانی مختلفی از جمله جراحی، پرتودرمانی و درمان دارویی مثل شیمی­ درمانی در دسترس بیمار هستند.

سرطان روده بزرگ زمانی ایجاد می شود که توموری در روده بزرگ ایجاد شوند. در حال حاضر این سومین نوع سرطان شایع در ایالات متحده است.

کولون یا روده بزرگ جایی است که بدن آب و نمک را از مواد زائد جامد خارج می کند. سپس مواد زائد از طریق راست روده حرکت کرده و از طریق مقعد از بدن خارج می شوند. سرطان رکتوم از رکتوم) چند اینچ انتهایی روده بزرگ، نزدیک‌ترین نقطه به مقعد) منشأ می‌گیرد.

سرطان کولورکتال، که سرطان روده بزرگ و سرطان رکتوم را توصیف می کند، شایع است.با توجه به منابع مورد اعتماد ، سرطان کولورکتال سومین سرطان شایع در ایالات متحده است، به غیر از سرطان های پوست.متخصصان بهداشت غربالگری منظم سرطان کولورکتال را برای بزرگسالان 45 تا 75 ساله توصیه می کنند.

بیشتر بخوانید:

شیمی درمانی چگونه انجام می شود؟

پرتو درمانی بهتر است یا شیمی درمانی؟

علائم سرطان روده بزرگ

علائم و نشانه ها ممکن است شامل یک یا چند مورد از موارد زیر باشد:

• اسهال یا یبوست
• تغییرات در قوام مدفوع، مانند مدفوع شل و باریک
• وجود خون در مدفوع، که ممکن است مدفوع را قهوه ای تیره یا سیاه نشان دهد
• خونریزی قرمز روشن از راست روده
• درد شکم، گرفتگی، نفخ یا گاز
• اصرار مداوم برای اجابت مزاج علیرغم دفع مدفوع
• ضعف و خستگی
• کاهش وزن غیر قابل توضیح
• سندرم روده تحریک‌پذیر
• نارسایی کمبود آهن

تعداد زیادی از کسانی که سرطان روده بزرگ دارند هیچ علامتی در مراحل اولیه بیماری ندارند. زمانی که علائم و نشانه ­های بیماری شروع می شوند احتمالا به شکل ­های مختلفی بروز پیدا کنند و همگی این نشانه ها بستگی به اندازه و محل سرطان در راست روده دارند.

اگر سرطان به مکان جدیدی در بدن مانند کبد گسترش یابد، می تواند علائم دیگری مانند زردی ایجاد کند.

دلایل ابتلا به سرطان روده بزرگ

دلایل قطعی برای سرطان روده بزرگ هنوز کشف نشده هر چند برخی عوامل زمینه ساز ایجاد این بیماری هستند. به شکل کلی، سرطان روده بزرگ زمانی شروع می شود که سلول های طبیعی روده جهش پیدا کنند و ساختار ژنتیکی آنها تغییر پیدا کند. ساختار ژنی سلول ها برای آنها مشخص می کند که چه کاری را باید انجام دهند. سلول های سالم با روند معین و مشخصی رشد و نمو می یابند تا عملکرد کلی بدن سالم بماند. اما زمانی که ساختار ژنتیکی سلول آسیب دیده و سرطانی شود، سلول ها شروع به تکثیر بی رویه می کنند و به تدریج تومورهای سرطانی را شکل می دهند.

با گذشت زمان، سلول های سرطانی بزرگ و بزرگتر شده و به بافت­های سالم اطراف خود حمله می کنند و آنها را از بین می برند و حتی در مراحل پیشرفته تر بخش ­هایی از توده سرطانی کنده شده و به بخش­های دیگر بدن رفته و در آنجا نیز تکثیر می شوند(به این حالت متاستاز می گویند).

معمولاً سلول ها روند منظم رشد، تقسیم و مرگ را دنبال می کنند. سرطان زمانی می تواند ایجاد شود که سلول ها به طور غیرقابل کنترلی رشد کرده و تقسیم شوند و در نقطه طبیعی چرخه زندگی خود از بین نروند.

محققان در مورد علت دقیق سرطان روده بزرگ مطمئن نیستند، اما برخی عوامل ممکن است خطر را افزایش دهند.

سرطان در نتیجه تغییرات DNA در سلول ها اتفاق می افتد. ژن های خاصی به نام انکوژن به سلول ها کمک می کنند تا زنده بمانند، رشد کنند و تقسیم شوند. ژن های سرکوب گر تومور به تنظیم تقسیم سلولی و مرگ سلولی کمک می کنند.

تغییرات در DNA می تواند بر روی انکوژن ها و ژن های سرکوب کننده تومور تأثیر بگذارد و در نتیجه تغییرات ژنی متعددی ایجاد شود که ممکن است منجر به سرطان روده بزرگ شود.

پولیپ ها توده هایی هستند که در داخل روده بزرگ ایجاد می شوند. پولیپ ها غیر سرطانی هستند، اما سرطان می تواند با برخی از انواع پولیپ شروع شود.

اگر فردی دارای نوعی پولیپ غیرسرطانی به نام پولیپ آدنوماتوز باشد، خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش می دهد. این پولیپ ها در دیواره های داخلی روده بزرگ تشکیل می شوند.

سلول های سرطانی ممکن است از تومورهای بدخیم به سایر قسمت های بدن از طریق خون و سیستم لنفاوی پخش شوند.

این سلول‌های سرطانی می‌توانند رشد کنند و به بافت‌های سالم در اطراف و سراسر بدن در فرآیندی به نام متاستاز حمله کنند. نتیجه یک وضعیت جدی تر و کمتر قابل درمان است.

عواملی که فرد را در معرض خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ  قرار می دهند

• سن بالا: سرطان روده در هر سنی ممکن است اتفاق بیفتد اما طبق تحقیقات انجام شده بسیاری از افراد بالای 50 سالگی درگیر این بیماری شده ­اند. هرچند در سال ­های اخیر نرخ رشد سرطان روده بزرگ در افراد جوان نیز رو به افزایش است.
•     تبارهای آمریکایی-آفریقایی: نژاد آفریقایی-آمریکایی بیش از بقیه نژادها در خطر ابتلا به سرطان روده ­ی بزرگ هستند.
•  تاریخچه­ ی خانوادگی از ابتلا به سرطان روده یا پولیپ روده: اگر فرد هم اکنون پولیپ روده داشته و یا در خانواده و اقوام نزدیک وی کسی مبتلا به سرطان روده بزرگ باشد، فرد در خطر ابتلا به این سرطان قرار دارد.
• سابقه شخصی سرطان کولون، رکتوم یا تخمدان
• سندرم های ارثی که خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش می دهند: برخی جهش­ های ژنی که در ژنوم خانواده ­ی فرد وجود دارند و در طول نسل­ های متمادی فرد به فرد منتقل می شوند و خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را در فرد افزایش می دهند. درصد محدودی از سرطان های روده بزرگ ناشی از جهش های نامطلوب خانوادگی هستند. بیشترین سندرم های ژنتیکی که احتمال سرطان روده­ ی بزرگ را افزایش می دهند پولیپ­ های آدنوماتوز خانوادگی (FAP) و سندروم  لینچ که باعث ایجاد پولیپ­ های غیر سرطانی در روده ی بزرگ می شوند (HNPCC).

• شرایط ژنتیکی ارثی، مانند سندرم لینچ
• ابتلا به کولیت اولسراتیو مزمن یا بیماری کرون به مدت 8 سال یا بیشتر

•  رژیم ­های کم فیبر و چرب و فاقد میوه و سبزیجات: سرطان روده بزرگ احتمالا تحت تاثیر الگوی نادرست مصرف مواد غذایی با فیبر پایین و چربی بالا باشد. هرچند تحقیقات انجام شده در این زمینه هنوز کامل نشده و در برخی تحقیقات مصرف گوشت قرمز فراوان و گوشت­ های فرآوری شده نیز با خطر سرطان روده بزرگ ارتباط داشت.
•     شیوه­ ی زندگی بدون فعالیت کافی: افرادی که فعالیت کافی ندارند و به طور منظم ورزش نمی کنند در خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ قرار دارند. داشتن فعالیت منظم به کاهش خطر این بیماری کمک می کند.

•   دیابت: افراد مبتلا به دیابت و یا افراد مقاوم نسبت به انسولین در خطر بالاتری نسبت به بقیه دارند.
•     چاقی و اضافه وزن: افرادی که اضافه وزن دارند نسبت به بقیه افراد که از وزن نرمالی برخوردارند در خطر بالاتری برای ابتلا به سرطان روده بزرگ قرار دارند و حتی احتمال مرگ فرد در اثر این بیماری نسبت به سایرین بیشتر است.
•   استعمال دخانیات: مصرف سیگار و قلیان فرد را بیش از بقیه در معرض ابتلا به سرطان روده بزرگ قرار می دهد.
•   مصرف الکل: مصرف بالای الکل نیز از جمله عوامل خطرآفرین در این زمینه است.زمان مراجعه به پزشک اگر به هر گونه نشانه ی پایدار در زمینه مشکلات گوارشی بر خوردید که باعث نگرانی شما شده در اولین فرصت با متخصص گوارش صحبت کنید. تست­ های غربالگری سرطان روده  از 50 سالگی شروع می شوند و اگر احتمال وقوع این سرطان در فرد بالا باشد بهتر است که به طور منظم توسط بهترین متخصص  انکولوژی بررسی شود.

جلوگیری از ابتلا به سرطان روده ­ی بزرگ در افرادی که مستعد ابتلا به این بیماری هستند

برخی از داروها در کاهش خطر ایجاد پولیپ و سرطان روده­ ی بزرگ موثر هستند. برای مثال استفاده از داروهای آسپرین و شبه آسپرین در کاهش ابتلا به این موارد موثر شناخته شده است اما مشخص نیست که چه مدت و یا به چه میزان باید از آسپرین استفاده کرد تا خطر ابتلا به سرطان روده­ ی بزرگ را کاهش دهد. مصرف روزانه آسپرین با خطراتی روبرو است مثل خونریزی سیستم گوارشی. این گزینه ها بیشتر برای افرادی هستند که در معرض ابتلا به سرطان روده­ ی بزرگ قرار دارند و این داروها برای افرادی که در معرض خطر ابتلا به این سرطان قرار ندارند اثر اثبات شده­ ای ندارد. در صورتی که یکی از عوامل خطرآفرین در ابتلا به سرطان روده بزرگ را دارید با متخصص گوارش مشورت کنید.

چه عواملی خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش می دهند؟

علل دقیق سرطان روده بزرگ ناشناخته است، اما چندین عامل خطر بالقوه وجود دارد.

پولیپ

سرطان روده بزرگ می تواند از پولیپ های پیش سرطانی که در روده بزرگ رشد می کنند، ایجاد شود. اگر جراح آنها را در مراحل اولیه درمان خارج نکند، برخی از این پولیپ ها ممکن است به سرطان بدخیم روده بزرگ تبدیل شوند. انواع پولیپ عبارتند از:

آدنوم

آدنوم ها ممکن است شبیه پوشش یک روده بزرگ سالم باشند اما در زیر میکروسکوپ متفاوت به نظر می رسند. آنها می توانند سرطانی شوند.

پولیپ هایپرپلاستیک

سرطان روده بزرگ به ندرت از پولیپ هایپرپلاستیک ایجاد می شود، زیرا آنها معمولاً خوش خیم هستند.

  ژن ها

رشد سلولی کنترل نشده می تواند به دنبال آسیب ژنتیکی یا تغییرات DNA رخ دهد.جهش‌های ژنتیکی با منبع معتبر بیشتر در طول زندگی فرد اتفاق می‌افتد، نه جهشی که از یکی از اعضای خانواده به ارث برده است.

حدود 5 تا 10 درصد از سرطان های روده بزرگ ناشی از شرایط ارثی خاصی است که خطر ابتلا به پولیپ، سرطان روده بزرگ و به طور بالقوه سرطان های دیگر را در برخی از اعضای خانواده افزایش می دهد.

چندین بیماری ارثی نیز خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش می دهد، از جمله:

• پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی ضعیف شده
• پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی (FAP)
• سندرم گاردنر که نوع دیگری از FAP است
• سندرم لینچ یا سرطان کولورکتال غیر پولیپوز ارثی
• سندرم پولیپوز نوجوانان
• سندرم مویر-توره که نوعی از سندرم لینچ است
• پولیپوز مرتبط با MUTYH
• سندرم پوتز-جگرز
• سندرم Turcot، نوع دیگری از FAP

داشتن این ویژگی های ژنتیکی بدون ابتلا به سرطان امکان پذیر است.

  صفات، عادات و رژیم غذایی

سن یک عامل خطر مهم برای سرطان روده بزرگ است. حدود 90 درصد از افرادی که تشخیص سرطان روده بزرگ دریافت می کنند، بالای 50 سال سن دارند. با این حال، در افراد زیر 50 سال شایع تر می شود.

سرطان روده بزرگ به احتمال زیاد بر افراد دارای سبک زندگی غیرفعال، افراد چاق و افرادی که از دخانیات استفاده می کنند تأثیر می گذارد.از آنجایی که روده بزرگ بخشی از سیستم گوارشی است، رژیم غذایی و تغذیه نقش اساسی در رشد آن دارند.

رژیم های غذایی کم فیبر می توانند کمک کنند. همچنین، طبق یک منبع مورد اعتماد در سال 2019، افرادی که مقادیر زیادی از موارد زیر را مصرف می‌کنند، در معرض خطر بیشتری هستند:

• چربی های اشباع شده
•   گوشت قرمز
• الکل
• گوشت فرآوری شده

شرایط زمینه ای

برخی شرایط و درمان ها با افزایش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ ارتباط دارند. این شامل:

• سابقه پزشکی پولیپ
• بیماری های التهابی روده، مانند کولیت اولسراتیو یا بیماری کرون
• سایر سرطان ها مانند سینه، تخمدان یا آندومتر
• چاقی یا اضافه وزن

پیشگیری از سرطان روده بزرگ

هیچ راه تضمینی برای پیشگیری از سرطان روده بزرگ وجود ندارد. با این حال، برخی از اقدامات پیشگیرانه ممکن است شامل منبع مورد اعتماد باشد:

• حفظ وزن متوسط
• ورزش منظم
• مصرف مقدار زیادی میوه، سبزیجات و غلات کامل
• محدود کردن مصرف چربی های اشباع شده و گوشت قرمز
• مردم همچنین باید مصرف الکل خود را محدود کرده و سیگار را ترک کنند.

غربالگری سرطان روده بزرگ

ممکن است تا زمانی که سرطان پیشرفت نکرده باشد، علائم ظاهر نشوند. به همین دلیل، پزشکان غربالگری را برای افراد 50 تا 75 ساله توصیه می کند، از جمله آزمایش مدفوع هر 2 سال یک بار، کولونوسکوپی هر 10 سال یا سیگموئیدوسکوپی هر 10 سال به اضافه آزمایش مدفوع هر 2 سال یکبار.