سرطان مقعد (راهکار درمان موثر)

سرطان مقعد یک بیماری نادر اما جدی است که زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌های بدخیم در بافت‌های مقعد، که دهانه انتهای دستگاه گوارش است و مدفوع از طریق آن از بدن خارج می‌شود، ایجاد می‌شود. اگرچه نسبت به سایر سرطان ها شیوع کمتری دارد، اما بروز آن به ویژه به دلیل عواملی مانند عفونت با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) رو به افزایش است. تشخیص زودهنگام و درمان برای بهبود نتایج حیاتی است. این مقاله مروری جامع بر سرطان مقعد، از جمله علائم، علل، تشخیص و گزینه‌های درمانی آن ارائه می‌کند.

سرطان مقعد چیست؟

سرطان مقعد نوعی سرطان است که از مقعد شروع می شود. برخلاف سرطان کولورکتال که از روده بزرگ یا رکتوم شروع می شود، سرطان مقعد به طور خاص از کانال مقعد یا پوست اطراف مقعد منشأ می گیرد. اکثر سرطان های مقعد به عنوان کارسینوم های سلول سنگفرشی طبقه بندی می شوند که از سلول های نازک و صاف پوشاننده مقعد شروع می شوند. سایر انواع کمتر شایع سرطان مقعد شامل آدنوکارسینوم، ملانوما و کارسینوم سلول کوچک است.

سرطان مقعد بطور کلی بر سلول‌های پوشاننده مقعد تأثیر می‌گذارد، که دهانه انتهای رکتوم است که در آن مدفوع از بدن خارج می‌شود. هنگامی که سلول های مخاط مقعد دچار رشد غیر طبیعی و غیرقابل کنترل می شوند می توانند سرطانی باشند و با ایجاد علائم ناخوشایند بروز نماید. سرطان مقعد یک بیماری خطرناک است که در صورت عدم تشخیص، توجه و درمان ممکن است بیمار را دچار مشکلات بسیاری برای درمان نماید. در صورت پیشرفت سرطان مقعد، بافت‌های سالم را تخریب کرده و به ایجاد توده‌های خطرناک در منطقه مقعد زندگی روزمره را دچار اختلال می نماید. آگاهی و توجه به نشانه های سرطان مقعد بسیار مهم است ، علائم اولیه سرطان مقعد ممکن است شامل درد، خونریزی و تغییرات در توده‌های موجود در ناحیه مقعد باشد. همچنین، تغییرات در عادت‌های رفتاری مانند مشکلات در مدفوع کردن و احساس ناخوشایند در ناحیه مقعد نیز ممکن است از نشانه‌های این بیماری باشند. بنابراین در صورت مشاهده نیاز به متخصص آنکولوژی برای تشخیص دقیق بیماری خواهد بود.

انواع سرطان مقعد

علائم سرطان مقعد

سرطان مقعد جزو بیماری هایی است که در ابتدای بروز بدون علائم است، به همین دلیل در مواردی که سابقه خانوادگی وجود دارد چکاپ دوره ای در سایر افراد توصیه می شود. به طور کلی سرطان مقعد با عوارضی مانند مشاهده خونریزی همراه مدفوع ، درد، تغییرات در رفتار مدفوع و تورم در ناحیه انتهایی مقعد بروز می کند. با این حال، این نشانه ها همیشه بیانگر ابتلای افراد به سرطان مقعد نیستند و ممکن است به دلیل دلایل دیگری اتفاق بیفتند. مهم ترین نکته این است که شما در صورت مشاهده هرگونه رفتار غیرمعمول و یا تغییر بررسی های لازم جهت شناخت بیماری و عارضه ایجاد شده را انجام دهید. اگر این علائم موجود باشند، بهتر است به متخصص آنکولوژی مراجعه کنید تا ارزیابی و بررسی دقیقی انجام دهد.

اکثر سرطان های مقعد بدون علامت هستند اما موارد کلی شامل نشانه های زیر است:

• درد یا خارش در مقعد
• خونریزی از مقعد
• رشد یا برآمدگی در مقعد

برخی از این علائم و نشانه‌ها می‌تواند به دلیل شرایط غیرسرطانی مانند هموروئید، پولیپ، برچسب‌های پوستی و زگیل مقعدی نیز باشد. برخی از تومورهای خوش خیم می توانند بر مقعد تأثیر بگذارند.

علل سرطان مقعد

بین عفونت HPV (ویروس پاپیلومای انسانی) و سرطان مقعد رابطه وجود دارد. . HPV شایع ترین عفونت مقاربتی است. بیش از 150 نوع HPV وجود دارد و انواع 16 و 18 تقریباً 90 درصد از ضایعات پیش سرطانی و سرطانی مقعد را ایجاد می کنند.

  HPV می تواند باعث ایجاد زگیل تناسلی و مقعدی شود. اگر عفونت به دلیل ضعف سیستم ایمنی، مانند افرادی که تحت درمان پیوند قرار می‌گیرند یا با HIV زندگی می‌کنند، پایدار یا شدیدتر شود، HPV می‌تواند باعث ایجاد سرطان‌هایی از جمله این سرطان شود.

واکسن های HPV می توانند از عفونت توسط انواع خاصی از HPV جلوگیری کنند و بهتر است قبل از قرار گرفتن در معرض یا آلوده شدن فرد تزریق شوند. همه نوجوانان و جوانان تا سن 26 سالگی و قبل از شروع فعالیت جنسی بایستی واکسن HPV را دریافت کنند

عوامل خطر سرطان مقعد

نحوه تبدیل سلول های مقعد به سرطان به طور کامل شناخته نشده است. با این حال، عواملی وجود دارند که می توانند خطر ابتلا به این سرطان را افزایش دهند، که عمدتاً با افزایش خطر ابتلا به عفونت HPV پایدار می شود. این عوامل عبارتند از:

• شرکای جنسی متعدد
• داشتن آمیزش مقعدی
• سیگار کشیدن
• سابقه زگیل مقعدی
• سابقه پیش سرطانی یا سرطان دهانه رحم، واژن، فرج یا آلت تناسلی (اینها اغلب توسط HPV ایجاد می شوند)
• عفونت HIV
• سن بالای 50 سال
• پیوند عضو
• شرایط سرکوب شده سیستم ایمنی، مانند موارد ناشی از داروها (استروئیدها، درمان بیولوژیک و غیره)

پیشگیری از سرطان مقعد

برای جلوگیری ازسرطان مقعد بهتر است که روابط جنسی محافظت شده داشته باشید. در این صورت است که از بروز بیماری های جنسی و انتقال آن نیز جلوگیری می نمایید. مهم ترین عامل در ایجاد این سرطان زگیل تناسلی است که میتواند با درگیری اطراف مقعد به درون آن نیز سرایت کند. موارد دیگری مانند مصرف سیگار و الکل هم در ابتلای افراد به سرطان بی تاثیر نیستند. در صورت ابتلا به بیماری های جنسی حتما شیوه های درمانی صحیح را مد نظر قرار دهید. افراد بالای 50 سال حتما چکاپ های دوره ای را انجام دهند و در صورت داشتن سابقه خانوادگی نسبت به تشخیص به موقع و یا بررسی عدم وجود بیماری به پزشک مراجعه نمایید.

برای پیشگیری از سرطان مقعد، می‌توانید راهکارهای زیر را در نظر بگیرید:

1. آزمایش‌های غربالگری: اگر دارای نشانه هایی از این سرطان هستید حتما بررسی و چکاپ های لازم را انجام دهید و در صورت وجود هر یک از این علائم، به پزشک خود مراجعه کنید. همچنین، آزمایش‌های غربالگری مانند کولونوسکوپی و آزمایش مدفوع به شما کمک می‌کنند تا به موقع هرگونه تغییرات غیرطبیعی در منطقه مقعد را تشخیص دهید. این مورد به خصوص در افرادی که سابقه ابتلا به سرطان دارند بسیار مهم است.
2. تغییرات در سبک زندگی: اگر اهل سیگار و دخانیات هستید و یا مشروبات الکلی مصرف می کنید، سبک زندگیتان را تغییر دهید. سعی کنید از سبک زندگی سالم و فعالیت فیزیکی منظم پیروی کنید. همچنین، مصرف مواد مخدر و الکل را کاهش دهید و سیگار نکشید.
3. تغذیه سالم: تغذیه نقش مهمی در ابتلا و یا جلوگیری از بیماری ها دارد. مصرف مواد غذایی سالم و باارزش غذایی با کمک مشاور تغذیه می‌تواند در کاهش خطر ابتلا به این سرطان مؤثر باشد. بیشتر مواد غذایی شامل میوه و سبزیجات، محصولات غنی از فیبر، ماهی، آجیل و محصولات لبنی نیز می‌توانند در کاهش خطر این سرطان موثر باشند.
4. واکسیناسیون: واکسیناسیون در برابر ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) نیز می‌تواند در کاهش خطر این سرطان و بسیاری از سرطان‌های دیگر مؤثر باشد.

تشخیص سرطان مقعد

چندین آزمایش می تواند به پزشک شما کمک کند تا تشخیص دهد که آیا سرطان مقعد یا دیسپلازی مقعدی دارید.

تست پاپ مقعدی: یک سواب در مقعد قرار داده می‌شود تا سلول‌هایی را برای پاتولوژیست به دست آورد تا سرطان را ارزیابی کند.

معاینه دیجیتال رکتوم: پزشک یا پرستار یک انگشت روغن کاری شده و دستکش دار را وارد مقعد می کند و احساس برجستگی یا توده می کند.

آنوسکوپی: پزشک با استفاده از یک لوله روشن، مقعد و رکتوم را از نظر مناطق مشکوک در کانال مقعد بررسی می کند.

آنوسکوپی با وضوح بالا (HRA): پزشک با استفاده از یک لوله روشن مقعد و رکتوم را معاینه می کند و با استفاده از لکه ها، نواحی مشکوک در کانال مقعد را ارزیابی می کند.

بیشتر بخوانید:

در مورد سرطان مری بیشتر بدانیم!

سرطان دستگاه گوارش (GI)

سرطان لوزالمعده

بیوپسی مقعد

اگر پزشک یک نقطه غیرطبیعی را ببیند یا احساس کند، ممکن است آن ناحیه را بی‌حس کند و نمونه‌ای از بافت را برای ارسال به آزمایشگاه پاتولوژی بردارد. در آنجا پزشکان نمونه را زیر میکروسکوپ نگاه می کنند تا ببینند آیا سلول ها غیر طبیعی هستند یا خیر.

در صورت از بین رفتن اثر داروی بی‌حس‌کننده، بیوپسی ممکن است باعث ناراحتی موقت و خونریزی شود. اجابت مزاج ممکن است درد را بدتر کند. پزشک می تواند راه هایی را برای تسکین، بهبود و جلوگیری از عفونت ناحیه بیوپسی توصیه کند.

مرحله بندی سرطان مقعد

در صورت تشخیص سرطان باید مرحله بندی شود. مرحله بندی نشان می دهد که سرطان چقدر پیشرفته یا تهاجمی است و به پزشکان کمک می کند تا مناسب ترین درمان را تعیین کنند.

 مطالعات تشخیصی ممکن است شامل توموگرافی کامپیوتری (CT) اسکن قفسه سینه، شکم، لگن و توموگرافی انتشار پوزیترون (PET) CT باشد.

درمان پیش سرطان و سرطان مقعد

برخی از نواحی پیش سرطانی مانند دیسپلازی مقعدی با درجه بالا ممکن است به صورت موضعی یا با ابلیشن حرارتی در مطب درمان شوند. برای سرطان های پیشرفته مقعد، بیماران ممکن است به جراح ارجاع داده شوند. سرطان تهاجمی مقعد که در بدن گسترش یافته است با شیمی درمانی و پرتو درمانی درمان می شود.

پس از درمان دیسپلازی مقعد، برای اطمینان از عدم بازگشت سرطان، برای بیمار مهم است که معاینات منظم را انجام دهد.

در طول غربالگری سرطان مقعد چه اتفاقی می افتد؟

غربالگری این سرطان برای عموم مردم توصیه نمی شود. با این حال، برخی از افرادی که در معرض خطر بسیار بالایی برای ابتلا به این نوع سرطان هستند، ممکن است از غربالگری سود ببرند، حتی اگر علائم مقعدی نداشته باشند.

هدف از غربالگری تشخیص دیسپلازی مقعد و ناهنجاری های مقعدی است که هنوز سرطانی نیستند اما ممکن است به سرطان تبدیل شوند. اولین مرحله در غربالگری معمولاً معاینه دیجیتالی رکتوم است که ممکن است با آزمایش پاپ انجام شود. پزشکان یک تست پاپ مقعدی را انجام می دهند و سپس یک معاینه رکتوم دیجیتالی انجام می دهند.

تست پاپ (پاپ اسمیر) برای این سرطان و دیسپلازی مقعد بسیار شبیه به تست پاپ گردنی است. در طی تست پاپ مقعدی از سواب داکرون برای جمع آوری سلول ها از مقعد استفاده می شود. یک آسیب شناس آنها را زیر میکروسکوپ بررسی می کند و نتایج به شرح زیر طبقه بندی می شوند:

• خوش خیم یا طبیعی – هیچ تغییر غیر طبیعی در سلول ها وجود ندارد و نیازی به درمان نیست. تست پاپ تست مقعدی بسته به عوامل خطری که دارید باید طی 6 تا 24 ماه تکرار شود.
• نمونه جمع‌آوری‌شده کافی نیست، و پزشک شما احتمالاً تکرار تست پاپ مقعدی را در جلسه بعدی شما به توصیه می‌کند.
• سلول های سنگفرشی آتیپیک با اهمیت ناشناخته – سلول ها غیر طبیعی هستند، اما هیچ تشخیص قطعی نمی توان داد. این تغییرات غیرسرطانی هستند و ممکن است در اثر التهاب ایجاد شوند یا ممکن است با دیسپلازی همراه باشند.
• سلول های سنگفرشی آتیپیک، نمی توانند ضایعه درجه بالا را رد کنند.  سلول ها غیر طبیعی هستند اما تغییرات احتمالاً پیش سرطانی هستند. قطعاً اندیکاسیون دارد، اما ممکن است نیازی به درمان نداشته باشید.
• ضایعه داخل اپیتلیال سنگفرشی درجه پایین (LSIL): دیسپلازی خفیف می تواند به این معنی باشد که شما زگیل مقعدی دارید یا ممکن است نواحی پیش سرطانی وجود داشته باشد. اندیکاسیون دارد، اما ممکن است نیازی به درمان نداشته باشید.
• ضایعه داخل اپیتلیال سنگفرشی درجه بالا (HSIL) – دیسپلازی متوسط ​​تا شدید. سلول های مقعد تغییراتی را نشان می دهند که به احتمال زیاد ناشی از عفونت HPV است. این نشانه ای است که احتمالاً ناحیه ای پیش سرطانی در مقعد دارید، اما به این معنی نیست که سرطان دارید. قطعاً اندیکاسیون دارد و ممکن است برای درمان ارجاع شوید.
• کارسینوم سنگفرشی – در این اتفاق بسیار نادر، سلول‌ها تغییرات شدیدی را نشان می‌دهند که بسیار مشکوک به سرطان هستند و نیاز به HRA فوری یا ارجاع به جراح دارند.

اگر تست پاپ مقعدی شما نتایج غیرطبیعی داشته باشد، ممکن است پزشک در مورد ارجاع شما به متخصصی صحبت کند که می تواند HRA را برای بررسی بهتر کانال مقعد انجام دهد.

 گاهی اوقات در طول HRA، بیوپسی برای ارائه اطلاعات بیشتر در مورد اینکه آیا دیسپلازی مقعدی دارید یا خیر، گرفته می شود.

آنوسکوپی با وضوح بالا (HRA)

آنوسکوپی با وضوح بالا یا HRA یک ابزار غربالگری است که برای تشخیص دیسپلازی استفاده می شود. در طی آنوسکوپی با وضوح بالا، پزشک تست پاپ مقعدی را انجام می دهد و سپس از آنوسکوپ (دستگاهی به شکل لوله پلاستیکی بزرگتر از انگشت) برای بررسی کانال مقعد استفاده می کند.

 دستگاه دومی به نام کولپوسکوپ برای بررسی بافت‌ها تحت بزرگنمایی، پس از اعمال عوامل واکنش‌گر ویژه برای برجسته کردن مناطق مشکوک استفاده می‌شود. یک قطعه کوچک از بافت مقعد (بیوپسی) از نواحی غیر طبیعی جمع آوری می شود. این روش 15-30 دقیقه طول می کشد.

نتیجه گیری

سرطان مقعد، اگرچه نادر است، یک بیماری جدی است که نیاز به توجه فوری دارد. شناخت علائم و درک عوامل خطر گام های مهمی در تشخیص زودهنگام و درمان است. با پیشرفت در درمان‌های پزشکی و اقدامات پیشگیرانه مانند واکسن HPV، چشم‌انداز افراد مبتلا به سرطان مقعد در حال بهبود است. اگر علائمی را تجربه کردید یا در گروه پرخطر قرار گرفتید، برای غربالگری و مراقبت مناسب با پزشک خود مشورت کنید.