آنچه که باید درباره سرطان چشم بدانیم

سرطان چشم به سرطانی گفته می شود که از چشم شروع شود. سرطان زمانی شروع می شود که سلول ها شروع به رشد خارج از کنترل می کنند. شایع ترین نوع این سرطان ملانوم است و معمولا در بزرگسالان ایجاد می شود. اما انواع دیگری از سرطان وجود دارد که بر انواع مختلف سلول های چشم تأثیر می گذارد.

سرطان چشم گاهی در خود چشم شروع به رشد می کند و گاهی نیزاز سایر سرطان ها در سایر نقاط بدن مانند سینه یا ریه ها گسترش می یابند. این سرطان ها می توانند روی چشم ها یا ماهیچه ها و بافت اطراف چشم تأثیر بگذارند.

علائم سرطان چشم چیست؟

علامتی که نشان می دهد ممکن است به سرطان چشم مبتلا شده باشید این است که بینایی شما تغییر کرده یا نمی بینید. شما همچنین ممکن است متوجه نورهای چشمک زن یا خطوط خمیده ای شوید که از روی دید شما عبور می کنند که  به آن ها شناورهای چشمی می گویند.

علائم دیگر عبارتند از تغییر در شکل مردمک (دایره تیره وسط چشم) یا لکه تیره روی عنبیه (قسمت رنگی چشم). اگر چشم شما برآمده است یا به درستی حرکت نمی کند، اینها نیز ممکن است نشانه هایی باشند.

چه چیزی باعث سرطان چشم می شود؟

ما به طور کامل نمی دانیم که دلایل ایجاد این نوع سرطان چیست، اما مواردی وجود دارد که خطر ابتلا را افزایش می دهد، از جمله:

•  چشم هایی با رنگ روشن تر
• خال های زیاد روی پوست
• سابقه سرطان چشم در خویشاوندان نزدیک

اشعه ماوراء بنفش از نور خورشید (یا لامپ های خورشیدی) نیز می تواند یک عامل خطر احتمالی برای ملانوم چشم باشد، اما این مورد ثابت نشده است.

سرطان های چشم از کجا شروع می شوند؟

چشم دارای 3 بخش اصلی است:

• کره چشم که بیشتر با مواد ژله مانندی به نام زجاجیه پر شده و دارای 3 لایه اصلی (صلبیه، یووه و شبکیه) است.
• مدار (بافت های اطراف کره چشم)
• ساختارهای آدنکس مانند پلک ها و غدد اشکی.

انواع مختلف سرطان در هر یک از این مناطق شروع می شود.

بیشتر بخوانید:

سرطان تیروئید

سرطان گلو

سرطان های داخل چشمی

به سرطان هایی گفته می شود که خود چشم را تحت تأثیر قرار می دهند. اگراین نوع سرطان از خود چشم شروع شوند، سرطان های اولیه داخل چشمی و اگراز جای دیگری شروع شده و به چشم سرایت کنند، سرطان ثانویه داخل چشمی نامیده می شوند.

در بزرگسالان، شایع ترین سرطان های اولیه داخل چشمی عبارتند از:

• ملانوما
• لنفوم غیر هوچکین (NHL)

در کودکان، شایع ترین سرطان های اولیه داخل چشمی عبارتند از:

• رتینوبلاستوما، سرطانی که در سلول‌های شبکیه (سلول‌های حساس به نور در پشت چشم) شروع می‌شود.
• مدولواپیتلیوما

سرطان‌های داخل چشمی ثانویه (سرطان‌هایی که از جای دیگری در بدن شروع می‌شوند و سپس به چشم گسترش می‌یابند) واقعاً «سرطان چشم» نیستند، اما در واقع از سرطان‌های اولیه داخل چشمی شایع‌تر هستند.

شایع ترین سرطان هایی که به چشم سرایت می کنند، سرطان سینه و ریه هستند. اغلب این سرطان ها به بخشی از کره چشم به نام uvea گسترش می یابد.

ملانوم داخل چشمی

ملانوم چشم شایع ترین نوع سرطانی است که در داخل کره چشم در بزرگسالان ایجاد می شود، اما هنوز نسبتاً نادر است. این ملانوم ها که از پوست شروع می شوند بسیار شایع تر از ملانوم هایی هستند که از چشم شروع می شوند.

 معمولا ملانوم ها از سلول های رنگدانه ساز به نام ملانوسیت ها ایجاد می شوند. هنگامی که ملانوم در چشم ایجاد می شود، معمولاً در (ملانوم uveal) و به ندرت در (ملانوم ملتحمه) است.

ملانوم Uveal

یووه لایه میانی کره چشم است و دارای 3 بخش اصلی است:

• عنبیه قسمت رنگی چشم (اغلب آبی یا قهوه ای) است ومردمک را احاطه می کند. عنبیه روزنه کوچکی است که نور از آن وارد کره چشم می شود.
• مشیمیه یک لایه نازک رنگدانه ای است که کره چشم را پوشانده است که شبکیه و جلوی چشم را با خون تغذیه می کند.
• قسمتی که شامل ماهیچه های داخل چشم است و شکل عدسی را تغییر می دهد تا چشم بتواند روی اجسام دور یا نزدیک تمرکز کند. همچنین دارای سلول هایی است که زلالیه، مایع شفاف جلوی چشم بین قرنیه و عدسی را می سازند.

بیشتر ملانوم های داخل چشمی دیگر از عنبیه شروع می شود. دیدن اینها برای پزشک ساده است زیرا اغلب از یک نقطه تاریک روی عنبیه که سالها وجود داشته شروع می شود و سپس شروع به رشد می کند.

این ملانوم ها معمولاً به کندی رشد می کنند و به ندرت به سایر قسمت های بدن گسترش می یابند. به این دلایل، افراد مبتلا به ملانوم عنبیه عموماً پیش آگهی (چشم انداز) خوبی دارند.

ملانوم Uveal می تواند از طریق خون پخش شود و معمولاً به کبد سرایت می کند.

ملانوم ملتحمه

ملتحمه یک پوشش شفاف نازک بر روی صلبیه است. (صلبیه پوششی سفت و سفید روی قسمت اعظم قسمت خارجی کره چشم است. در جلوی چشم با قرنیه پیوسته است که روشن است تا نور از آن عبور کند.)

این ملانوم های نادر تهاجمی تر هستند و به ساختارهای مجاور تبدیل می شوند. از آنجا که آنها می توانند از طریق خون و سیستم لنفاوی پخش شوند، می توانند به اندام های دورتر مانند ریه ها، کبد یا مغز نیز سرایت کنند.

سرطان های اربیتال و آدنکس

مدار از بافت های اطراف کره چشم تشکیل شده است و شامل ماهیچه هایی است که کره چشم واعصاب آن را در جهات مختلف حرکت می دهد. سرطان های این بافت ها سرطان مداری نامیده می شوند.

ساختارهای آدنکس شامل پلک ها و غدد اشکی است. سرطان هایی که در این بافت ها ایجاد می شوند، سرطان آدنکس نامیده می شوند. سرطان های مدار و آدنکس از بافت هایی مانند ماهیچه، عصب و پوست اطراف کره چشم ایجاد می شوند و مانند سرطان های سایر قسمت های بدن هستند. مثلا:

• سرطان های پلک معمولاً سرطان پوست هستند.
•  سرطانی که بر عضلات چشم تأثیر می گذارد.
• لنفوم هایی که از چشم شروع می شوند.

سرطان چشم چگونه تشخیص داده می شود؟

اگر پزشک شما مشکوک به سرطان چشم باشد، بیرون چشم شما را معاینه می کند و از ابزار مخصوصی برای بررسی داخل چشم استفاده می کند. ممکن است شما را به یک متخصص چشم  ارجاع دهند.

چشم پزشک برای تشخیص از آزمایش‌هایی مانند سونوگرافی یا آنژیوگرافی استفاده می کند. گاهی اوقات، آنها ممکن است دستور بیوپسی را بدهند که در آن نمونه کوچکی از بافت برداشته می شود تا در آزمایشگاه بررسی شود.

همچنین ممکن است آزمایش هایی مانند اشعه ایکس یا سی تی اسکن انجام شود  برای بررسی اینکه آیا سرطان از چشم شما به سایر قسمت های بدن شما سرایت کرده است یا خیر.

درمان سرطان چشم

نوع درمان به نوع سرطان و میزان گسترش آن بستگی دارد. معمولاً برای برداشتن تومور یا گاهی اوقات کل چشم به جراحی نیاز خواهید داشت. پس از جراحی می توانید یک چشم مصنوعی داشته باشید که مانند یک چشم واقعی به نظر می رسد و حرکت می کند.

درمان‌های دیگر ممکن است شامل لیزر درمانی برای از بین بردن سلول‌های ملانوما، پرتودرمانی، شیمی‌درمانی یا سایر داروها برای مبارزه با سرطان باشد البته در صورتی که سرطان به سایر قسمت‌های بدن شما سرایت کرده باشد.