انواع سرطان خون
سرطان خون به گروهی از بیماریها اشاره دارد که در آنها تولید و عملکرد سلولهای خونی مختل میشود. این سرطانها معمولاً در مغز استخوان، جایی که سلولهای خونی تولید میشوند، شروع میشوند. انواع سرطان خون عبارتند از:
لوسمی (Leukemia)
لوسمی (Leukemia) نوعی سرطان خون است که در بافتهای تولید کننده خون مانند مغز استخوان و سیستم لنفاوی شروع میشود. در این بیماری، مغز استخوان تعداد زیادی سلول خونی غیرطبیعی تولید میکند. این سلولهای غیرطبیعی به طور عادی عمل نمیکنند و میتوانند عملکرد سلولهای سالم را مختل کنند. لوسمی به دو نوع حاد و مزمن تقسیم میشود و هر یک از این دو نوع میتواند به نوع لنفوسیتی یا میلوئیدی تقسیم شود.
بیشتر بخوانید : روشهای درمان سرطان خون
لوسمی حاد لنفوبلاستیک (ALL)
لوسمی حاد لنفوبلاستیک (Acute Lymphoblastic Leukemia – ALL) یک نوع سرطان خون و مغز استخوان است که با رشد سریع لنفوبلاستهای غیرطبیعی در مغز استخوان و خون مشخص میشود. این نوع لوسمی بیشتر در کودکان شایع است، اما میتواند بزرگسالان را نیز تحت تأثیر قرار دهد. ویژگیهای لوسمی حاد لنفوبلاستیک (ALL) عبارتند از :
- نوع سلول: ALL به علت تولید غیرطبیعی لنفوبلاستها، که سلولهای سفید خون نابالغ هستند، ایجاد میشود.
- رشد سریع: این بیماری به سرعت پیشرفت میکند و نیاز به درمان فوری دارد.
- تأثیر بر تولید سلولهای خونی: لنفوبلاستهای غیرطبیعی به سرعت در مغز استخوان تکثیر میشوند و مانع تولید سلولهای خونی سالم میشوند.
لوسمی حاد میلوئید (AML)
لوسمی حاد میلوئید (Acute Myeloid Leukemia – AML) یک نوع سرطان خون و مغز استخوان است که با رشد سریع و غیرطبیعی سلولهای میلوئیدی نابالغ در مغز استخوان و خون مشخص میشود. این بیماری عمدتاً در بزرگسالان رخ میدهد، اما میتواند کودکان را نیز تحت تأثیر قرار دهد. ویژگیهای لوسمی حاد میلوئید (AML)
- نوع سلول: AML به دلیل تولید غیرطبیعی سلولهای میلوئیدی، که شامل سلولهای سفید خون، گلبولهای قرمز و پلاکتها هستند، ایجاد میشود.
- رشد سریع: این بیماری به سرعت پیشرفت میکند و نیاز به درمان فوری دارد.
- تأثیر بر تولید سلولهای خونی: سلولهای میلوئیدی نابالغ به سرعت در مغز استخوان تکثیر میشوند و مانع تولید سلولهای خونی سالم میشوند.
لوسمی مزمن لنفوسیتی (CLL)
لوسمی مزمن لنفوسیتی (Chronic Lymphocytic Leukemia – CLL) یک نوع سرطان خون و مغز استخوان است که به آهستگی پیشرفت میکند و عمدتاً بر سلولهای لنفوسیت، نوعی از سلولهای سفید خون، تأثیر میگذارد. این بیماری بیشتر در افراد مسن شایع است و در مراحل اولیه ممکن است بدون علامت باشد. ویژگیهای لوسمی مزمن لنفوسیتی (CLL)
- نوع سلول: CLL به دلیل تولید غیرطبیعی لنفوسیتها، که نوعی از سلولهای سفید خون هستند، ایجاد میشود.
- رشد آهسته: این بیماری به کندی پیشرفت میکند و ممکن است سالها بدون ایجاد علائم جدی باقی بماند.
- تأثیر بر تولید سلولهای خونی: لنفوسیتهای غیرطبیعی به تدریج در خون، مغز استخوان و سایر بافتهای لنفاوی تجمع مییابند و میتوانند عملکرد طبیعی سیستم ایمنی بدن را مختل کنند.
بیشتر بخوانید : طول عمر بیماران سرطان خون
لوسمی مزمن میلوئیدی (CML)
لوسمی مزمن میلوئیدی (Chronic Myeloid Leukemia – CML) یک نوع سرطان خون و مغز استخوان است که با تولید بیش از حد و غیرطبیعی سلولهای میلوئیدی در مغز استخوان مشخص میشود. این سلولهای غیرطبیعی به تدریج در خون و مغز استخوان تجمع مییابند و میتوانند عملکرد طبیعی بدن را مختل کنند. ویژگیهای لوسمی مزمن میلوئیدی (CML)
- نوع سلول: CML به دلیل تولید بیش از حد و غیرطبیعی سلولهای میلوئیدی، که شامل گرانولوسیتها، نوعی از سلولهای سفید خون، است، ایجاد میشود.
- رشد آهسته: این بیماری به کندی پیشرفت میکند و ممکن است سالها بدون ایجاد علائم جدی باقی بماند.
- وجود کروموزوم فیلادلفیا: اکثر بیماران مبتلا به CML دارای یک تغییر ژنتیکی به نام کروموزوم فیلادلفیا هستند که نتیجه تبادل مواد ژنتیکی بین کروموزومهای 9 و 22 است.
لنفوم (Lymphoma)
لنفوم (Lymphoma) نوعی سرطان خون است که در سیستم لنفاوی بدن ایجاد میشود. سیستم لنفاوی بخشی از سیستم ایمنی بدن است و شامل غدد لنفاوی، طحال، غده تیموس و مغز استخوان است. لنفوم بر روی لنفوسیتها، نوعی از سلولهای سفید خون، تأثیر میگذارد. لنفوم به دو دسته اصلی تقسیم میشود:
لنفوم هوچکین (Hodgkin Lymphoma)
لنفوم هوچکین یا لنفوم هادجکین (Hodgkin Lymphoma) یک نوع از سرطان لنفاوی است که اغلب با نام مخفف HL نیز شناخته میشود. این نوع سرطان به نام پزشک انگلیسی توماس هادجکین، که اولین بار در سال ۱۸۳۲ توصیف شده بود، نامگذاری شده است.
لنفوم هوچکین از سلولهای بزرگ رید-اشترنبرگ (Reed-Sternberg) که نوعی از سلولهای بزرگ لنفوسیتی هستند، نشأت میگیرد. این سلولها به طور غیرعادی در غدد لنفاوی ظاهر میشوند و برخلاف بسیاری از نوعهای دیگر لنفوم، سلولهای رید-اشترنبرگ راحت تشخیص داده میشود.
علائم لنفوم هوچکین ممکن است شامل تورم در نقاط مختلفی از بدن، تب، خستگی، کاهش وزن بدون دلیل مشخص، علائم بیماری مشابه تب و سرفه، تعریق شبانه و ضعف عمومی باشد. برای تشخیص دقیق این بیماری، معمولاً از آزمایشهای تصویربرداری مانند سیتی اسکن، امآرآی و بیوپسی لنفاوی استفاده میشود.
- توضیح: نوعی لنفوم که با حضور سلولهای غیرطبیعی به نام سلولهای رید-اشترنبرگ شناخته میشود.
- ویژگیها : معمولاً در افراد جوان و میانسال شایع است و با درمانهای مدرن نتایج خوبی دارد.
لنفوم غیر هوچکین (Non-Hodgkin Lymphoma)
لنفوم غیر هوچکین (Non-Hodgkin Lymphoma) یک نوع سرطان لنفاوی است که از لنفوسیتهای بدخیم خارج از سلولهای رید-اشترنبرگ (Reed-Sternberg) برخوردار است. این نوع سرطان به نام زیستشناس آمریکایی که اولین بار آن را در سال ۱۸۳۰ توصیف کرد، نامگذاری شده است.
لنفوم غیر هوچکین نوعی متنوع از سرطان لنفاوی است که میتواند از هر بخشی از سیستم لنفاوی، شامل غدد لنفاوی، طحال، لنفاویهای پوستی و سایر اعضای بدن، شروع شود. این نوع سرطان نسبتاً شایع است و برخی از زیرنوعهای آن نیز وجود دارد.
علائم لنفوم غیر هوچکین ممکن است متناسب با محل شروع و گسترش بیماری متغیر باشد، اما برخی از علائم شایع آن شامل تورم غدد لنفاوی، خستگی، تب، کاهش وزن بدون دلیل، علائم بیماری مشابه آنفولانزا مانند سرفه و تنگی نفس، و غیره میباشد.
پی مولتیپل میلوما (Multiple Myeloma)
مولتیپل میلوما یا کانسر پلاسماسل، یک نوع سرطان خون و خونساز است که از سلولهای پلاسمایی بدخیم در مغز استخوان (اصطلاحاً میکرو میلوما) و گاهی در سایر اعضای بدن مانند کلیهها نشأت میگیرد. این نوع سرطان به طور خاص از سلولهای پلاسمایی بدخیم که به نام میلومایی (Myeloma) شناخته میشوند، برخوردار است.
سلولهای پلاسمایی مسئول تولید آنتی بادیها هستند. در مولتیپل میلوما، سلولهای پلاسمایی بدخیم بیش از حد در مغز استخوان تولید میشوند و باعث ایجاد تومورهایی به نام پلاسماسلها (Plasmacytoma) میشوند. این تومورها میتوانند باعث تخریب استخوان، کاهش تولید سلولهای خونی سالم، و مشکلات دیگر در سازمان بدن شوند.
- توضیح: نوعی سرطان خون که در سلولهای پلاسما در مغز استخوان شروع میشود. سلولهای پلاسما نوعی از سلولهای سفید خون هستند که آنتیبادی تولید میکنند.
- ویژگیها: باعث تجمع سلولهای پلاسما غیرطبیعی در مغز استخوان میشود که میتواند به استخوانها و دیگر بخشهای بدن آسیب برساند.
هر یک از این انواع سرطان خون ویژگیها، علائم سرطان خون و روشهای درمانی خاص خود را دارند. تشخیص دقیق نوع سرطان خون برای تعیین بهترین روش درمانی بسیار مهم است. برای هر گونه نگرانی یا علائم مشکوک، مراجعه به پزشک و انجام آزمایشهای لازم توصیه میشود.
متخصص داخلی، فوق تخصص آنکولوژی و هماتولوژی
عضو انجمن انکولوژی ایران و اروپا
عضوانجمن خون و سرطان ايران
فوق تخصص بیماری های خون و سرطان بزرگسالان