سرطان دستگاه گوارش (GI)

سرطان دستگاه گوارش (GI)

سرطان دستگاه گوارش (GI)

سرطان GI، اصطلاحی است که برای انواعی از سرطان های مربوط به سیستم گوارش به کار می رود، که می تواند شامل سرطان هایی مانند معده، روده، کبد و پانکراس باشد.

در این مقاله به بررسی سرطان های GI خواهیم پرداخت.

 

سرطان مری

مری، لوله ای است که دهان و گلو‌ را به معده متصل می کند. بعد از بلع مواد غذایی، دیواره عضلانی مری منقبض می شود تا غذا به معده برسد. دو‌ نوع سرطان در مری اتفاق می افتد. کارسینومای سلول های سنگفرشی که شایع تر بوده و ‌قسمت فوقانی و‌ میانی مری را درگیر می‌کند. آدنوکارسینوما که قسمت انتهایی مری درگیر می شود.

علائم و ‌نشانه های سرطان مری

تومورهای بسیار کوچک در مراحل اولیه، منجر به بروز علامت و‌ نشانه ای نخواهند شد. بیماران معمولا از مشکلات بلع شکایت می کنند، چرا که با بزرگ شدن تومور، راه مری باریک تر خواهد شد.

در ابتدا، بیمار مشکل در بلع مواد غذایی جامد مانند گوشت، نان و سبزیجات خواهد داشت، اما با بزرگ شدن تومور، بلع مایعات نیز سخت می شود.

سرطان مری می‌تواند منجر به بروز علائمی از قبیل سوزش معده، استفراغ و خفگی شود. امکان مشاهده علائمی مانند سرفه و خشن شدن صدا نیز وجود دارد.

علت ابتلا به سرطان مری

مطالعات نشان می دهند سرطان مری عمدتا در افراد بالای 55 سال تشخیص داده می شود و در مردان شیوع بیشتری دارد.

علت اصلی بروز سرطان مری مشخص نیست، اما با این حال، عواملی در بروز این سرطان دخیل هستند. از جمله: مصرف مشروبات الکلی، استعمال سیگار و اضافه وزن. کنار گذاشتن مشروبات الکلی و سیگار، احتمال ابتلا به سرطان مری و یا سایر سرطان ها را کاهش می دهد.

احتمال بروز سرطان مری با آسیب مخاط مری نیز افزایش می یابد. در بیماران مبتلا به رفلاکس اسید معده، مخاط مری دستخوش تغییر می شود و همانند سلول های روده خواهند شد. چنین شرایطی اصطلاحا مری بارت نامیده می شود.

غربالگری و تشخیص سرطان مری

سی تی اسکن گردن، قفسه سینه و شکم نشان می دهند که آیا سرطان به سایر قسمت های بدن پخش شده است یا خیر. اولتراسوند آندوسکوپی، روشی است که جزئیات دقیقی از عمق تومور و درگیری غدد لنفاوی را نشان می دهد.

درمان سرطان مری

بسته به مرحله سرطان روش های درمانی از قبیل جراحی، رادیوتراپی و شیمی درمانی برای بیمار در نظر گرفته می شود. دیگر روش های درمانی‌ به بهبود علائم کمک می کنند. در برخی موارد، ترکیب جراحی با رادیوتراپی و شیمی درمانی در نظر گرفته می شود.

سرطان معده

معده بخشی از سیستم گوارش است و مری را به روده کوچک متصل می کند. با وارد شدن مواد غذایی به معده، عضلات این قسمت به مخلوط کردن مواد غذایی کمک می کنند. سرطان معده می تواند هر قسمتی از معده را درگیر کند و به سایر ارگان ها مانند روده کوچک، غدد لنفاوی، کبد، پانکراس و کولون متاستاز بدهد.

علائم سرطان معده

ممکن است این سرطان در مراحل اولیه با علامت و ‌نشانه ای همراه نباشد و به همین خاطر زمانی تشخیص داده می شود که سرطان پخش شده است.

از جمله علائم سرطان معده می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• احساس درد و ناراحتی در شکم
• استفراغ و تهوع
• کاهش اشتها
• ضعف و‌ خستگی
• خونریزی
• کاهش وزن

علت ابتلا به سرطان معده

علت اصلی ابتلا به سرطان معده مشخص نیست. تحقیقات نشان می دهند برخی عوامل در بروز این سرطان دخیل هستند.

افراد بالای 55 سال بیشتر در معرض ابتلا هستند.

نوعی باکتری به نام هلیکوباکتر پیلوری، می تواند منجر به بروز التهاب و زخم در معده شود، که خود یکی از دلایل اصلی بروز سرطان معده می باشد.

غربالگری و تشخیص بیماری سرطان معده

علاوه بر بررسی سوابق پزشکی و معاینه بیمار، تست های زیر از سوی پزشک تجویز خواهد شد:

.از بیمار خواسته می شود محلول باریوم بخورد و سپس اشعه ایکس به معده تابانده می شود. باریوم با مشخص کردن داخل معده، هر گونه ناهنجاری را نشان خواهد داد.

آندوسکوپی. لوله ای انعطاف پذیر به نام آندوسکوپ، به همراه دوربین متصل به آن، از راه دهان وارد مری و سپس معده می شود. در صورت مشاهده ناهنجاری، بیوپسی و‌ نمونه برداری از بافت جهت بررسی های بیشتر انجام خواهد شد.

در صورت تشخیص سرطان، تست هایی جهت تعیین مرحله سرطان انجام می شود تا مشخص شود که آیا سرطان دیگر ارگان ها را درگیر کرده یا خیر. سی تی اسکن از جمله این تست هاست.

درمان سرطان معده

روش درمانی از جمله جراحی، شیمی درمانی و رادیوتراپی با توجه به اندازه، محل تومور و شرایط جسمانی بیمار در نظر گرفته می شود.

جراحی، شایع ترین راه درمان است که در آن، بخشی از معده و یا تمام آن برداشته می شود. غدد لنفاوی نزدیک تومور نیز در طول جراحی برداشته خواهد شد.

شیمی درمانی قبل از جراحی، به کوچک شدن سلول های سرطانی و بعد از جراحی به نابودی سلول های سرطانی باقی مانده کمک می کند.

در رادیوتراپی، امواج پر قدرت اشعه، به سلول های سرطانی آسیب می زنند و مانع رشد آن ها خواهند شد.

سرطان کبد

کبد، یکی از بزرگ ترین ارگان های بدن است که در قسمت فوقانی و راست شکم قرار گرفته است. کبد عملکردهای مهمی از جمله پاک سازی خون از سموم، متابولیسم داروها، تولید پروتئین های خون، تولید زردآب و کمک به هضم را بر عهده دارد.

سرطان کبد، یکی از شایع ترین سرطان ها در دنیاست.

علائم و نشانه های سرطان کبد

دردهای شکمی، شایع ترین علامت سرطان کبد می باشد و معمولا زمانی احساس می شود که تومور بزرگ شده باشد.

کاهش وزن ناگهانی و تب، از جمله علائم هشدار دهنده سیروز می باشد.

تورم ناگهانی شکم، زرد شدن چشم ها و پوست و کاهش حجم عضلانی از دیگر علائم سرطان کبد هستند.

غربالگری و تشخیص سرطان کبد

تشخیص سرطان کبد از طریق آزمایش خون امکان پذیر نیست. بلکه اندازه گیری تومور مارکری به نام آلفا فیتو پروتئین و تست های تصویربرداری مانند اولتراسوند، سی تی اسکن و MRI نیاز می باشد.

درمان سرطان کبد

درمان با توجه به مرحله سرطان و شدت بیماری کبد در نظر گرفته می شود، که عبارت است از:

• شیمی درمانی

تزریق مواد شیمیایی ضد سرطان به بدن، از راه وریدی و یا خوراکی

• جراحی

این روش زمانی انجام می شود که کبد عملکرد خوبی داشته باشد و اندازه تومور کمتر از سه تا پنج سانتی متر باشد.

• پیوند کبد

این روش در مراحل پیشرفته سرطان انجام می شود.

سرطان پانکراس

پانکراس که زیر معده و پشت شکم واقع شده است، به هضم مواد غذایی در روده کوچک کمک می کند. غدد پانکراتیت به قسمت ابتدایی روده کوچک باز می شوند.

علائم و نشانه ها سرطان پانکراس

سرطان پانکراس معمولا در مراحل اولیه با علامت و نشانه ای همراه نیست و به همین خاطر بیماری خاموش نامیده می شود. با بزرگ شدن تومور، شاهد بروز علائم زیر خواهیم بود:

• یرقان. در صورتی که تومور مجرای صفراوی را مسدود کرده باشد، شاهد زرد شدن پوست و چشم ها که اصطلاحا یرقان نام دارد، خواهیم بود.
• دردهای شکمی
• تهوع
• کاهش اشتها
• کاهش وزن

علت ابتلا به سرطان پانکراس

علت اصلی ابتلا به سرطان پانکراس مشخص نیست، اما برخی عوامل در بروز این سرطان دخیل هستند از جمله مصرف مشروبات الکلی و رژیم غذایی پر چرب.

غربالگری و تشخیص سرطان پانکراس

علاوه بر بررسی سوابق پزشکی و معاینه فیزیکی بیمار، تست های تشخیصی مانند آندوسکوپی، سی تی اسکن، MRI و اولتراسوند از سوی پزشک تجویز خواهد شد. بیوپسی از نواحی غیر عادی در پانکراس نیز می تواند مفید باشد.

درمان سرطان پانکراس

سرطان پانکراس معمولا در مراحل اولیه درمان می شود. جراحی، رادیوتراپی و شیمی درمانی از جمله گزینه های درمان هستند. در جراحی، بخشی از پانکراس و یا تمام آن برداشته می شود.

در رادیوتراپی، سلول های سرطانی آسیب می بینند و جلوی رشد آن ها گرفته خواهد شد. این روش درمانی بعد از جراحی به نابودی سلول های سرطانی باقی مانده کمک می کند.

شیمی درمانی راه درمان سرطان پانکراس نیست، اما روند رشد سلول ها را آهسته می کند.