سرطان رحم چیست ؟ علت و مراحل
سرطان رحم، یکی از واقعیتهای حیرتآور و پیچیده در حوزه سلامت زنان، و نمونهای از چالشهای پزشکی است که هر ساله هزاران زن را درگیر میکند. این بیماری که از لایههای حساس و حیاتی گردن رحم نشأت میگیرد، با خود ترکیبی از چالشهای بالینی و روانی را به همراه دارد.
در کنار رشد ناقص سلولها و تشکیل تومورها، سرطان رحم بر اساس عواملی چون عدم استفاده از واکسنهای پیشگیری، و ارتباط با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) تحت تأثیر قرار میگیرد.
اما در مقابل، افزایش آگاهی و دسترسی به روشهای پیشگیری، تشخیص زودرس و درمان موثر میتوانند در مدیریت این چالش موثر باشند. همچنین، پشتیبانی روانی و اطلاعرسانی صحیح میتوانند به زنان مبتلا به سرطان رحم کمک کنند تا با این مرحله سخت زندگی خود بهتر مقابله کنند. در ادامه این مطلب سرطان رحم را به طور کامل بررسی خواهیم کرد.
سرطان رحم چیست؟
سرطان رحم (uterus cancer) یک نوع سرطان است که از لایههای بافتی که دیواره داخلی رحم را پوشانده (سرویکس یا گردن رحم) شروع میشود. این بیماری اغلب با رشد ناقص و غیرطبیعی سلولهای سرویکس رحم به وجود میآید. سرطان رحم از نظر پزشکی به عنوان سرطان سرویکس نیز شناخته میشود. این نوع سرطان ممکن است با علائمی مانند خونریزی غیرعادی و درد در ناحیه لگنی همراه باشد. تشخیص این بیماری از طریق بررسیهای پزشکی مانند آزمایش پاپ اسمیر و بیوپسی انجام میشود. درمان این سرطان ممکن است شامل جراحی، پرتودرمانی ، درمانهای هورمونی یا ترکیبی باشد.
میزان شیوع سرطان رحم
شیوع سرطان رحم، به میزان ابتلا و گسترش این نوع سرطان در جامعه اشاره دارد. سرطان رحم یکی از شایعترین انواع سرطان در زنان است. عوامل مختلفی میتوانند بر شیوع این بیماری تأثیر بگذارند. به عنوان مثال:
- عامل سنی: خطر ابتلا به سرطان رحم با افزایش سن افزایش مییابد. بیشترین شیوع این سرطان در زنان بالای ۵۰ سال دیده میشود.
- عفونت با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV): عفونت با HPV یکی از عوامل خطرزای مهم در ابتلا به سرطان رحم است.
- عدم استفاده از واکسنهای پیشگیری: استفاده از واکسنهای پیشگیری در برابر HPV میتواند به کاهش ابتلا به سرطان رحم کمک کند.
- سیگاری: مصرف سیگار نیز به عنوان یک عامل خطر افزایش شیوع سرطان رحم شناخته میشود.
- ژنتیک و سابقه خانوادگی: وجود تاریخچه خانوادگی ابتلا به سرطان رحم نیز میتواند تاثیر گذار باشد.
شیوع سرطان رحم در هر جامعه و منطقه ممکن است متغیر باشد و توسط عوامل مختلفی که در آن جامعه وجود دارد، تحت تأثیر قرار گیرد. پیشگیری و آگاهی از عوامل خطر میتواند در کاهش شیوع این نوع سرطان مؤثر باشد.
بیشتر بخوانید : درمان سرطان رحم
علت سرطان رحم
علت سرطان رحم، رشد ناقص و غیرقابل کنترل سلولهای حاشیهای یا سلولهای سرویکس رحم میباشد. این رشد ناقص معمولاً از لایههای بافتی که دیواره داخلی رحم را پوشانده و به نام سرویکس یا گردن رحم معروف است، شروع میشود.
عوامل و علل مختلفی میتوانند در ایجاد این رشد ناقص و بروز سرطان رحم نقش داشته باشند، از جمله:
- عفونت با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV): ویروس HPV یکی از عوامل مهم در ابتلا به سرطان رحم است. این ویروس میتواند تغییرات در سلولهای سرویکس ایجاد کند که در نهایت به سرطان منجر شود.
- عدم استفاده از واکسنهای پیشگیری: واکسنهای پیشگیری برای HPV وجود دارند که میتوانند از انتقال ویروس و پیشگیری از ابتلا به سرطان رحم کمک کنند.
- سیگاری: مصرف سیگار نیز با افزایش خطر ابتلا به سرطان رحم در ارتباط است.
- عوامل ژنتیک و خانوادگی: وجود تاریخچه خانوادگی یا عوامل ژنتیکی ممکن است نقشی در افزایش احتمال ابتلا به سرطان رحم ایفا کنند.
- تغییرات هورمونی: تغییرات در سطح هورمونها، به ویژه افزایش هورمون استروژن، میتواند فرآیند رشد غیرطبیعی سلولها را تسریع کند.
ترکیب این عوامل ممکن است باعث ایجاد شرایط مناسب برای بروز سرطان رحم شود. با این حال، پیشگیری، تشخیص زودرس و مداخلات درمانی میتوانند در مدیریت و کاهش خطر ابتلا به این بیماری مؤثر باشند.
🔗بیشتر بخوانید : تشخیص سرطان رحم
علائم سرطان رحم
علائم سرطان رحم ممکن است در مراحل مختلف بیماری متغیر باشند و در برخی از موارد در مراحل اولیه بیماری ناشناخته باقی بمانند. اما برخی از علائم و نشانههای متداول شامل موارد زیر میشوند:
- خونریزی غیرعادی: خونریزی بین دورههای قاعدگی یا پس از دوران یائسگی ممکن است یک نشانه باشد.
- درد در ناحیه لگنی: درد در ناحیه لگنی یا سطح پایین شکم ممکن است از نتیجه رشد تومورها باشد.
- تغییرات در ترکیب دفعات ادرار: تغییرات در رنگ یا بوی ادرار.
- عوارض جانبی خطرناک: افزایش وزن بدون دلیل، ضعف عمومی، افت اشتها و تب ممکن است علائمی باشند که به مشکلات جدی اشاره کنند.
- درد در رابطه جنسی : درد یا ناراحتی در هنگام رابطه جنسی.
- تغییرات در قاعدگی: تغییرات در دوره ها یا شدت قاعدگی.
- تغییرات در میزان ترشحات واژنی: تغییرات در رنگ، بو یا میزان ترشحات واژنی.
در صورت تجربه هر یک از این علائم یا نشانهها، به ویژه اگر مدت زمان طولانی ادامه داشته باشند یا شدت آنها افزایش یابد، توصیه میشود که فوراً به پزشک مراجعه کرده و ارزیابی پزشکی کامل دریافت کنید. تشخیص و درمان سریع تر، احتمال موفقیت در مدیریت سرطان رحم را افزایش میدهد.
انواع سرطان رحم
سرطان رحم به دو نوع اصلی تقسیم میشود: سرطان سلولهای سرویکس و سرطان سلولهای اندومتریال یا سرطان رحم.
- سرطان سلولهای سرویکس: در این نوع سرطان، سلولهای حاشیهای سرویکس (گردن رحم) دچار تغییرات غیرطبیعی شده و به شکل تومورهای خطی یا دایرهای رشد میکنند. این نوع سرطان بهطور معمول در اثر عفونت با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ایجاد میشود.
- سرطان سلولهای اندومتریال (سرطان رحم): در این نوع سرطان، سلولهای لایههای داخلی رحم یا اندومتریوز دچار تغییرات شده و به شکل تومورها رشد میکنند. این نوع سرطان اغلب با تغییرات هورمونی در سطح استروژن در ارتباط است.
علاوه بر این دو نوع اصلی، یک زیرگروه از سرطان رحم به نام “سرطان مخفی” یا “آدنوکارسینوما” نیز وجود دارد. این نوع سرطان به شکل لولهای در لایههای اندومتریوم رشد میکند و به طور خاص در زنان مشاهده میشود.
تفاوت در نوع سلولها و محل بروز سرطان در رحم میتواند تأثیر مهمی بر درمان داشته باشد. برای تشخیص و درمان دقیق، مشاوره با پزشک و انجام تستها و بررسیهای مختلف لازم است.
مراحل سرطان رحم
سرطان رحم معمولاً به چهار مرحله تقسیم میشود که از مرحله ۱ تا ۴ مشخص میشوند. این تقسیمبندی مراحل بر اساس اندازه و انتشار تومور، تأثیر بر بافت اطراف و انتقال به لنفاویها و سایر اعضای بدن صورت گرفته است.
- مرحله ۱ (Stage I): در این مرحله، سرطان محدود به داخل رحم است و از آن به سایر اعضای بدن گسترش نیافته است. معمولاً در این مرحله، سرطان به تعداد مشخصی از سلولهای سرویکس یا اندومتریوم محدود میشود.
- مرحله ۲ (Stage II): سرطان در این مرحله به بافتهای اطراف رحم، مانند بافتهای محیطی و عضلات مجاور، گسترش یافته است. این مرحله ممکن است شامل تشخیص تومور در داخل رحم و درون عضلات رحم باشد.
- مرحله ۳ (Stage III): در این مرحله، سرطان به بافتها و لنفاویهای مجاور رحم، مثل لنفهای حوضچه لگنی، گسترش یافته است. ممکن است تومور به دیگر اعضای اطراف مانند دیواره مثانه یا دیواره رحم نیز گسترش یابد.
- مرحله ۴ (Stage IV): این مرحله نشاندهنده انتقال سرطان به اعضا و اندامهای دورتر از رحم است. سرطان ممکن است به رگهای خونی و لنفاوی دور انتشار یابد و به اعضای مختلف مثل ریهها، کبد، استخوانها یا دیگر بخشهای بدن منتقل شود.
تشخیص مرحله سرطان رحم بسیار مهم است، زیرا طرح درمان به طور مستقیم بر اساس این مراحل تعیین میشود. پزشکان برای تعیین مرحله سرطان از تستها و تصویربرداریهای مختلفی مانند بیوپسی، سونوگرافی، تصویربرداری CT و PET استفاده میکنند.
سوالات متداول سرطان رحم
متخصص داخلی، فوق تخصص آنکولوژی و هماتولوژی
عضو انجمن انکولوژی ایران و اروپا
عضوانجمن خون و سرطان ايران
فوق تخصص بیماری های خون و سرطان بزرگسالان