سرطان ریه

سرطان ریه

ریه ها عضو اسفنجی شکلی هستند که در قفسه سینه قرار گرفته اند. ریه سمت چپ که از دو لوب تشکیل شده است، از ریه سمت راست کوچک تر است، آن هم به این دلیل که فضای کافی برای قلب وجود داشته باشد.

هنگام تنفس، هوا از راه بینی و یا دهان وارد ریه ها می شود. نای به لوله هایی به نام نایژه و نایژک تقسیم می شود. نایژک در انتها به کیسه های هوایی به نام آلوئول می رسد. آلوئول، اکسیژن را به خون می رساند و کربن دی اکسید را از از طریق بازدم از خون خاج می کند. کار اصلی ریه ها، جذب اکسیژن و دفع دی اکسید کربن می باشد.

سرطان ریه، از سلول های موجود در نایژه و قسمت هایی از ریه مانند نایژک و یا آلوئول شروع می شود. در این سرطان، روند رشد و تقسیم سلول ها در ریه با سرعت بیشتری انجام می شود.

معمولا دو نوع اصلی سرطان ریه وجود داد که بر اساس ظاهر سلول ها زیر میکروسکوپ تعیین می شوند:

سرطان ریه سلول های کوچک و غیر کوچک. بیشتر سرطان های ریه، از نوع سلول های غیر کوچک می باشد.

احتمال بروز سرطان ریه برای تمامی افراد وجود دارد، اما استعمال سیگار و یا تماس با دود سیگار، احتمال ابتلا به این سرطان را افزایش می دهد. افرادی که در تماس با آلاینده ها و سموم شیمیایی هستند، در معرض ابتلا به سرطان ریه خواهند بود.

علائم و نشانه های سرطان ریه

در بیماران مبتلا به سرطان ریه، علائم تا زمان پیشرفت بیماری ظاهر نخواهد شد. با این حال، بسیاری از افراد متوجه علائم می شوند. از جمله علائم سرطان ریه می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کاهش اشتها
• تغییر صدا مانند خشن شدن صدا
• عفونت های مکرر قفسه سینه مانند پنومونی و برونشیت
• سرفه کردن
• تنگی نفس
• سردردهای بی علت
• کاهش وزن

در برخی افراد احتمال مشاهده علائم شدیدتری از قبیل استخوان درد و یا سرفه های خونی نیز وجود دارد.

تشخیص سرطان ریه

تست های متعددی برای تشخیص سرطان ریه وجود دارد، که عبارتند از:

• تست های تصویربرداری: مانند سی تی اسکن و اسکن استخوان که رشد توده های سرطانی را نشان می دهد. این قبیل تست ها بعد از درمان و به منظوراطمینان از عدم بازگشت مجدد سرطان نیز انجام خواهند شد.
• نمونه برداری بافت: که سرطانی شدن سلول ها را نشان می دهد. برونکوسکوپی از جمله روش های نمونه برداری است که در آن، اسکوپی ظریف به همراه دوربین وارد ریه می شود و پزشک قادر به گرفتن نمونه خواهد بود.
• تست های آزمایشگاهی. آزمایش خون، به تشخیص سرطان ریه کمک می کند.

تشخیص اولیه سرطان ریه، بسیار مهم است چرا که این سرطان قبل از این که تشخیص داده شود، به سایر قسمت های بدن پخش می شود و در چنین شرایطی، پروسه درمان پیچیده تر خواهد شد. غربالگری سرطان ریه که ساده تراز سی تی اسکن است، به تشخیص سرطان در مراحل اولیه کمک می کند.

مراحل سرطان ریه

منظور از مرحله سرطان ریه، میزان پخش سدن سرطان به سایر بافت ها و شدت بیماری می باشد.

• مرحله پنهان. در این مرحله، تست های تصویربرداری نشانه هایی از سرطان را نشان نخواهند داد. اما احتمال مشاهده سلول های سرطانی در خلط وجود دارد.
• محله 0. در این مرحله، سلول های غیر طبیعی در لایه های فوقانی سلول های مجاری تنفسی مشاهده خواهد شد.
• مرحله 1. در این مرحله، تومور در ریه رشد کرده است، اما اندازه آن زیر پنج سانت است و به سایر قسمت های بدن پخش نشده است.
• مرحله 2. تومور هم چنان کوچک تر از پنج سانت است، اما ممکن است غدد لنفاوی موجود در ریه را درگیر کرده باشد.
• مرحله 3. در این مرحله، غدد لنفاوی درگیر شده اند و سرطان به سایر قسمت های بدن متاستاز داده است.
• مرحله 4. در این مرحله، شاهد درگیری قسمت های دورتر از ریه مانند استخوان و مغز نیز خواهیم بود.

درمان سرطان ریه

درمان سرطان ریه با توجه به محل و مرحله سرطان و هم چنین سلامت جسمانی بیمار در نظر گرفته می شود.

جراحی و رادیوتراپی، از جمله درمان های شایعی هستند که برای بیماران مبتلا به سرطان ریه در نظر گرفته می شوند.

• جراحی

در روش جراحی، بافت سرطانی ریه و هم چنین بافت هایی که درگیر سرطان شده اند، برداشته می شوند. در برخی موارد، یک لوب ریه و یا بخش بیشتر ریه برداشته می شود، که اصطلاحا لوبکتومی نامیده می شود. در  موارد شدیدتر، کل بافت ریه برداشته خواهد شد.

• شیمی درمانی

در این روش درمانی، سلول های سرطانی با مصرف دارو، کوچک و یا نابود می شوند. این داروها، تقسیم سریع سلول ها را مورد هدف قرار می دهند که به درمان سرطان کمک خواهد شد. این روش عمدتا زمانی انجام می شود که سرطان سایر نقاط بدن را نیز درگیر کرده باشد.

• رادیوتراپی

در این روش، امواج پر قدرت اشعه، سلول های سرطانی را نابود می کند. این روش درمانی، قبل از جراحی و برداشتن سلول های سرطانی انجام می شود، به خصوص زمانی که سرطان به سایر نقاط متاستاز نداده باشد.

سرطان ریه، بیماری جدی و کشنده ای است که توانایی نفس کشیدن فرد را تحت تاثیر قرار می دهد. با این حال، تشخیص و غربالگری اولیه در افرادی که در معرض ابتلا به این سرطان هستند، می تواند به درمان موثرتر کمک کند.

اندازه تومور و میزان پخش شدگی سرطان، نوع درمان موثر را تعیین خواهد کرد. جراحی، شیمی درمانی و رادیوتراپی از جمله روش های درمانی سرطان ریه هستند.

دوری از استعمال سیگار و دخانیات، احتمال ابتلا به سرطان ریه را تا حد زیادی کاهش خواهد داد.

دکتر معصومه صابریان

متخصص داخلی، فوق تخصص آنکولوژی و هماتولوژی
عضو انجمن انکولوژی ایران و اروپا
عضوانجمن خون و سرطان ايران
فوق تخصص بیماری های خون و سرطان بزرگسالان