روش های شیمی درمانی

روش های شیمی درمانی به عوامل مورد استفاده و روش استفاده از آن ها بستگی دارد. این عوامل بر اساس نحوه عملکرد آنها بر سلول های سرطانی دسته بندی می شوند.

شیمی درمانی یک درمان رایج برای سرطان است. از داروها برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می کند. ممکن است با سایر درمان های سرطان مانند پرتودرمانی یا جراحی همراه شود. شیمی درمانی معمولاً به صورت داخل وریدی (از طریق ورید) انجام می شود. این یک درمان موثر است، اما می تواند عوارض جانبی ایجاد کند.

شیمی درمانی یکی از چندین درمان سرطان است که از داروها علیه انواع مختلف سرطان استفاده می کند.

روش های درمان با شیمی درمانی، عبارت است از استفاده از محصولات شیمیایی برای درمان بیماری‌ها. این روش به عنوان یکی از سه روش اصلی درمانی (روش‌های دارویی، جراحی و پرتو درمانی) استفاده می‌شود. در زیر به برخی از روش‌های شیمی درمانی اشاره خواهم کرد:

1. شیمی درمانی با داروهای تزریقی: در این روش، داروها به صورت تزریقی از طریق ورید یا عضله به بیمار تزریق می‌شوند.
2. شیمی درمانی با داروهای خوراکی: در این روش، داروها به صورت قرص، کپسول یا محلول خوراکی به بیمار تجویز می‌شوند.
3. شیمی درمانی با داروهای تنفسی: در این روش، داروها به صورت محلول یا پودر تنفسی به بیمار تجویز می‌شوند.
4. شیمی درمانی با داروهای موضعی: در این روش، داروها به صورت کرم، ژل یا قطره به نقاط خاصی از بدن تزریق می‌شوند.
5. شیمی درمانی با روشهای رادیوفارماسیون: در این روش، داروهای رادیواکتیو به صورت تزریقی یا خوراکی به بیمار تجویز می‌شوند و پس از جذب در بدن، با استفاده از دستگاه‌های خاص، به قسمت مورد نظر از بدن انتقال پیدا می‌کنند.
6. شیمی درمانی با داروهای آنتی بادی: در این روش، پروتئین‌هایی که توسط سلول‌های سیستم ایمنی بدن تولید می‌شوند، به صورت مصنوعی ساخته و به بیمار تزریق می‌شوند تا به عنوان مهار کننده فعالیت سلول‌های بدخیم عمل کنند.

مهمترین مزیت شیمی درمانی این است که به طور قابل توجهی، به کاهش علائم بیماری‌های خطرناک و پیشرفته کمک می‌کند. اما به دلیل اینکه داروهای شیمی درمانی اغلب با عوارض جانبی مهم همراه هستند، باید همواره مورد توجه و نظارت پزشک قرار گیرد.

 سایر درمان های دارویی عبارتند از:

• هورمون درمانی یا داروهایی که از دریافت هورمون های مورد نیاز برای رشد برخی سرطان ها جلوگیری می کند.
• ایمونوتراپی یا داروهایی که به سیستم ایمنی بدن شما کمک می کند با سرطان مبارزه کند.
• درمان هدفمند یا داروهایی که نحوه تکثیر و رفتار سلول های سرطانی را تغییر می دهند.

یک انکولوژیست پزشکی برروند درمان نظارت می کند. این پزشکان در شیمی درمانی و سایر داروهای ضد سرطان تخصص دارند. شیمی درمانی ممکن است با جراحی یا پرتودرمانی برای درمان سرطان استفاده شود.

شیمی درمانی چگونه است؟

سلول های سرطانی به طور غیرقابل کنترلی رشد و تقسیم می شوند. شیمی درمانی سلول های سرطانی را از بین می برد و از تکثیر آنها جلوگیری می کند.

روش های شیمی درمانی بر اساس روش استفاده آن

شیمی درمانی به روش های مختلفی استفاده می شود:

• برای درمان کمکی: شیمی درمانی سلول های سرطانی را پس از جراحی یا پرتودرمانی از بین می برد.
• برای موارد درمانی :  دراین روش شیمی درمانی تنها درمان است وسرطان را درمان می کند.
• درمان نئوادجوانت: شیمی درمانی تومور را قبل از جراحی یا پرتودرمانی کوچک می کند.
• درمان تسکینی: شیمی درمانی تومورها را کوچک می کند و علائم را کاهش می دهد، اما سرطان را درمان نمی کند.

چه نوع سرطان هایی را می توان با شیمی درمانی درمان کرد؟

شیمی درمانی می تواند طیف وسیعی از سرطان ها را درمان کند، از جمله:

• سرطان اولیه یا سرطانی که به سایر نواحی بدن گسترش نیافته است.
• سرطان متاستاتیک یا سرطانی که به سایر نقاط بدن گسترش یافته است.

نوع شیمی درمانی که دریافت می کنید به عوامل مختلفی بستگی دارد:

• محل سرطان.
• مرحله سرطان یا اینکه چقدر پیشرفته است.
• سلامت کلی شما

انواع داروهای شیمی درمانی

شیمی درمانی سرطان شامل بیش از 100 داروی مختلف است. اگرچه تمام داروهای شیمی درمانی به سلول ها آسیب می رسانند، اما در زمان های مختلف در طول چرخه سلولی به اهداف سلولی مختلف حمله می کنند. ترکیب داروهایی که به روش‌های مختلف به سلول سرطانی آسیب می‌رسانند، می‌تواند عملکرد درمان را افزایش دهد.

شیمی درمانی درست مانند چاقوی جراحی، لیزر و جریان الکتریکی در جراحی استفاده می شود. سلاح هایی که برای مبارزه با سرطان در شیمی درمانی استفاده می شود، مجموعه ای از داروهای ضد سرطان هستند.

 اینکه این داروها چگونه سلول های سرطانی را می کشند یا از تقسیم آنها جلوگیری می کنند، به طبقه بندی آنها بستگی دارد. داروهای هم رده با یک مکانیسم سلول های سرطانی را از بین می برند وهمه آنها به یک هدف در داخل سلول حمله می کنند.

بسته به نوع سرطان و نوع داروی مورد استفاده، داروهای شیمی درمانی ممکن است متفاوت تجویز شوند. آنها را می توان به صورت خوراکی، یا به صورت تزریق عضلانی، تزریق زیر پوستی و یا داخل ورید استفاده کرد.

 در موارد خاص، داروهای شیمی درمانی ممکن است به مایع اطراف ستون فقرات (شیمی درمانی داخل نخاعی) تزریق شود. دو یا چند روش تجویز ممکن است به طور همزمان تحت شرایط خاص استفاده شود.

 مهم نیست از چه روشی استفاده می شود، داروهای شیمی درمانی جذب خون می شوند و به سراسر بدن منتقل می شوند.از بین تمام روش های تجویز داروی شیمی درمانی که در بالا ذکر شد، تزریق داخل وریدی بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد. این کارآمدترین راه برای وارد کردن دارو به جریان خون است.

در شیمی درمانی، ممکن است به بیماران سرطانی یک یا چند دارو از داروهای ضد سرطان موجود داده شود. عوامل شیمیایی مختلف به روش‌های مختلف و در مراحل مختلف چرخه سلولی به سلول‌های سرطانی آسیب می‌رسانند. بنابراین از ترکیبی از داروها برای افزایش اثربخشی کشتن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود که به این شیمی درمانی ترکیبی می گویند.

بیشتر بخوانید:

شیمی درمانی چگونه انجام می شود؟

مراقبت های بعد از شیمی درمانی

روش های شیمی درمانی بر اساس عوامل مورد استفاده

در زیر چند دسته عمده از عوامل شیمی درمانی بر اساس ساختار شیمیایی و نحوه عملکرد آنها بر سلول های سرطانی ذکر شده است:

عوامل آلکیله کننده

این عوامل جزو اولین داروهای ضد سرطان بوده و امروزه بیشترین استفاده را در شیمی درمانی دارند. عوامل آلکیله کننده مستقیماً روی DNA عمل می کنند و باعث ایجاد پیوند متقاطع رشته های DNA، جفت شدن غیر طبیعی بازها یا شکستن رشته DNA می شوند و در نتیجه از تقسیم سلول جلوگیری می کنند.

به طور کلی عوامل آلکیله کننده فاز چرخه سلولی غیر اختصاصی در نظر گرفته می شوند، به این معنی که آنها سلول را در مراحل مختلف و چندگانه چرخه سلولی می کشند.

اگرچه ممکن است از این عوامل برای اکثر انواع سرطان استفاده شود، اما به طور کلی در درمان سرطان های با رشد آهسته بیشترین ارزش را دارند.

این عوامل بر روی سلول هایی که به سرعت در حال رشد هستند، موثر نیستند. نمونه هایی از عوامل آلکیله کننده عبارتند از کلرامبوسیل، سیکلوفسفامید، تیوتپا و بوسولفان.

آنتی متابولیت ها

آنتی متابولیت ها جایگزین مواد طبیعی به عنوان بلوک های ساختمانی در مولکول های DNA می شوند و در نتیجه عملکرد آنزیم های مورد نیاز برای متابولیسم سلولی و سنتز پروتئین را تغییر می دهند.

 به عبارت دیگر، آنها از مواد مغذی مورد نیاز سلول برای رشد تقلید می کنند و سلول را فریب می دهند تا آنها را مصرف کند، بنابراین در نهایت از گرسنگی می میرد.

آنتی متابولیت ها مختص چرخه سلولی هستند. آنتی متابولیت ها در طول فاز S تقسیم سلولی مؤثرتر هستند زیرا آنها عمدتاً بر روی سلول هایی که در حال سنتز DNA جدید برای تشکیل سلول های جدید هستند تأثیر می گذارند.

سمیت های مرتبط با این داروها در سلول هایی دیده می شود که به سرعت در حال رشد و تقسیم هستند. نمونه هایی از آنتی متابولیت ها عبارتند از: آنتاگونیست های پورین، آنتاگونیست های پیریمیدین و آنتاگونیست های فولات.

آلکالوئیدهای گیاهی

آلکالوئیدهای گیاهی عوامل ضد توموری هستند که از گیاهان به دست می آیند. این داروها به طور خاص با مسدود کردن توانایی یک سلول سرطانی برای تقسیم و تبدیل شدن به دو سلول عمل می کنند.

اگرچه آنها در طول چرخه سلولی عمل می کنند، اما برخی از آنها در مراحل S و M موثرتر هستند و چرخه سلولی این داروها را خاص می کنند. نمونه هایی از آلکالوئیدهای گیاهی مورد استفاده در شیمی درمانی عبارتند از اکتینومایسین D، دوکسوروبیسین و میتومایسین.

آنتی بیوتیک ضد تومور

آنتی بیوتیک های ضد تومور چرخه سلولی غیر اختصاصی هستند. آنها با اتصال به DNA و جلوگیری از سنتز RNA (ریبونوکلئیک اسید) عمل می کنند که یک گام کلیدی در ایجاد پروتئین هایی است که برای بقای سلول ضروری است.

 آنها مشابه آنتی بیوتیک های مورد استفاده برای درمان عفونت های باکتریایی نیستند. بلکه این داروها باعث می‌شوند رشته‌های ماده ژنتیکی که DNA را تشکیل می‌دهند باز شوند و در نتیجه از تکثیر سلول جلوگیری کنند. دوکسوروبیسین، میتوکسانترون و بلئومایسین نمونه هایی از آنتی بیوتیک های ضد تومور هستند.

نکته آخر

یکی از مهمترین تصمیمات متخصص سرطان، تجویز مقدار مناسب داروهای ضد سرطان است. اگرچه دوزهای زیاد سلول های بیشتری را از بین می برد، اما مقادیر بیشتر دارو عوارض جانبی شدیدتری ایجاد می کند.

با این حال، کاهش دوز برای به حداقل رساندن عوارض جانبی، شانس موفقیت را نیز کاهش می دهد. روش معمول استفاده از حداکثر دوز مطمئن برای اثربخشی است، حتی به قیمت عوارض جانبی موقت.