نکاتی برای کاهش عوارض شیمی درمانی

شیمی درمانی می تواند به درمان سرطان کمک کند، اما ممکن است عوارض جانبی ناخوشایندی را نیز ایجاد کند. اگرچه بسیاری از آنها قابل درمان یا پیشگیری هستند، و بیشتر آنها پس از توقف درمان برطرف می شوند. در ادامه با ما همراه شوید تا شما را با یکسری راهکارها برای کاهش عوارض شیمی درمانی آشنا سازیم.

هر کس ممکن است واکنش متفاوتی نسبت به آن نشان می دهد. نوع داروهای شیمی درمانی که استفاده می کنید می تواند بر تجربه شما تأثیر بگذارد وپیش بینی اینکه چه عوارض جانبی ممکن است داشته باشید دشوار است.

در ابتدا بیایید به صحبت های دکتر معصومه صابریان فوق تخصص آنکولوژی و هماتولوژی در این زمینه توجه کنیم.

در اینجا لیستی از عوارض جانبی رایج شیمی درمانی و نکاتی برای کاهش عوارض شیمی درمانی وجود دارد، اما بعید است که همه اینها را داشته باشید.

کاهش عوارض شیمی درمانی

1.تهوع و استفراغ

شما می توانید با تغییر الگوهای غذایی خود به کاهش حالت تهوع و استفراغ کمک کنید:

به جای سه وعده بزرگ، پنج یا شش وعده غذایی کوچک بخورید.
هنگام خوردن و آشامیدن وقت بگذارید.
یک ساعت قبل یا بعد از غذا آب بنوشید نه زمانی که غذا می خورید. آب سیب، چای و دمنوش زنجبیل ممکن است کمک کننده باشد.
از غذاهای با بوی تند خودداری کنید. بوی تند گاهی اوقات باعث ایجاد حالت تهوع می شود.
از شیرینی ها و غذاهای سرخ شده و چرب استفاده نکنید چرا که ممکن است شما را خسته کند.
برای جلوگیری از حالت تهوع پزشک ممکن است داروهای ضد تهوع تجویز کند.
طب سوزنی را امتحان کنید. برخی از افراد دریافته اند که به تسکین حالت تهوع و استفراغ کمک می کند.
تکنیک‌های آرام‌سازی مانند تنفس عمیق و مدیتیشن نیز ممکن است به توقف این عوارض کمک کنند.

2. تغییرات در طعم و مزه

برخی از انواع شیمی درمانی می توانند بر حس چشایی شما تأثیر بگذارند. برای لذت بردن از غذا خوردن این نکات را دنبال کنید:

ممکن است طعم گوشت قرمز برای شما متفاوت باشد. در این صورت به جای آن از مرغ، ماهی یا محصولات لبنی استفاده کنید.
اگر طعم غذاهای مورد علاقه شما متفاوت است، از خوردن آنها اجتناب کنید تا نسبت به آنها بیزاری پیدا نکنید.
اگر غذاها طعم فلزی دارند، سعی کنید با ظروف پلاستیکی غذا بخورید.
از یک طعم دهنده شیرین برای طعم دادن به غذای اصلی خود استفاده کنید.

3. خستگی

احساس خستگی و کمبود انرژی، شایع ترین علامت گزارش شده توسط بیماران سرطانی است. علت آن دقیق همیشه مشخص نیست اما می تواند به دلیل بیماری، شیمی درمانی، کم خونی، کمبود خواب، درد، استرس، کم اشتهایی و بسیاری از عوامل دیگر باشد.

برخی از چیزهایی که به شما کمک می کند تا با خستگی مقابله کنید شامل موارد زیر است:

در طول روز استراحت کنید یا چرت کوتاه بزنید.
انرژی خود را روی چیزهای مهم متمرکز کنید.
در صورت امکان پیاده روی کوتاه یا ورزش سبک انجام دهید. اینکار انرژی شما را افزایش می دهد و به رفع خستگی کمک می کند.
به دیگران اجازه دهید کارهایی را برای شما انجام دهند و انرژی خود را برای چیزهایی که از آنها لذت می برید ذخیره کنید.
احساس خود را هر روز یادداشت کنید و با پزشک یا پرستار خود در مورد اینکه آیا سطح خستگی شما در طول زمان تغییر می کند صحبت کنید.

اگر نمی توانید احساس خستگی را از بین ببرید، با پزشک خود مشورت کنید. در برخی بیماران، شیمی درمانی می تواند منجر به کم خونی و کاهش تعداد گلبول های قرمز خون شود. پزشک می تواند خون شما را آزمایش کند و در صورت لزوم شما را درمان کند.

4. مشکلات حافظه و تمرکز

برخی افراد ممکن است پس از درمان، اختلال در حافظه و عدم تمرکز را به شکل کوتاه مدت تجربه کنند. برای مدیریت این حالات نکات زیر را امتحان کنید:

سعی کنید برنامه ریزی روزانه داشته باشید تا به شما کمک کند قرار ملاقات ها، نام ها، آدرس ها، شماره ها و لیست کارهایتان را مدیریت کنید و به خاطر بسپارید.
مغز خود را فعال نگه دارید. می‌توانید در کلاس یا سخنرانی‌ها شرکت کنید یا پازل‌های کلمات را انجام دهید.
خوب غذا بخورید و به اندازه کافی ورزش کنید و بخوابید.
در یک زمان روی یک چیز تمرکز کنید.

5. ریزش مو و تغییرات پوستی

ممکن است برای بعضی افراد شیمی درمانی منجر به ریزش مو شود. کارهایی که می توانید انجام دهید بصورت زیر است:

پس از شیمی درمانی، از برس های نرم استفاده کنید. از محصولات مو با مواد شیمیایی خشن مانند رنگ مو یا مواد دائمی خودداری کنید.
کوتاه کردن موها ممکن است آن را پرپشت تر نشان دهد.
اگر فکر می کنید که می خواهید یک کلاه گیس داشته باشید، قبل از اینکه موهای خود را از دست بدهید، آن را خریداری کنید. به این ترتیب، بهتر می توانید آن را با موهای خود هماهنگ کنید.
در هوای سرد از کلاه یا روسری استفاده کنید و از کرم ضد آفتاب برای محافظت از پوست سر خود در برابر نور خورشید استفاده کنید.
ممکن است پوست سر شما حساس و خشک باشد. آن را با شامپوها و نرم کننده های مرطوب کننده ملایم بشویید و از لوسیون های ملایم استفاده کنید.

بیشتر بخوانید:

ایمونوتراپی

روش های شیمی درمانی

هورمون درمانی برای سرطان سینه

پرتو درمانی بهتر است یا شیمی درمانی؟

6. حساسیت به نور خورشید

ممکن است در ماه‌های بعد از درمان به نور خورشید حساس‌تر شوید.

از نور مستقیم خورشید دوری کنید، به خصوص زمانی که پرتوهای خورشید قویتر هستند (بین ساعت 10 صبح تا 4 بعد از ظهر).
از کرم ضد آفتاب با SPF 30 یا بالاتر استفاده کنید.
در بیرون از منزل شلوار بلند، پیراهن آستین بلند و کلاه لبه پهن بپوشید.

6. کاهش قدرت مقابله با عفونت

شیمی درمانی می تواند توانایی بدن شما را برای مبارزه با عفونت کاهش دهد. این باعث می شود احتمال ابتلا به عفونت هایی که می توانند شما را به شدت بیمار کنند بیشتر شود.

این ایده خوبی است که اقدامات احتیاطی را برای محافظت از خود در برابر عفونت انجام دهید:

شستن مرتب دست‌ها با آب و صابون – به‌ویژه بعد از رفتن به توالت، قبل از تهیه غذا و خوردن غذا، و پس از دست زدن به حیوانات خانگی
تلاش برای جلوگیری از تماس نزدیک با افرادی که دارای عفونت هستند – مانند آبله مرغان یا آنفولانزا
تزریق سالانه آنفولانزا