ایمونوتراپی (روشی نوین در درمان سرطان)

ایمونوتراپی یا ایمنی درمانی، این روزها به یکی از رایج ترین روشهای درمان بیماری سرطان تبدیل شده، این درمان با سایر روشهای درمان سرطان مثل پرتودرمانی و یا شیمی درمانی متفاوت بوده و مستقیماً بر سلول‌های سرطانی اثر می‌گذارد. این درمان مکانیسم اثر منحصر به فرد خود را دارد و امیدواری ها نسبت به اثر بخشی این درمان بر سرطان رو به افزایش است. ایمونوتراپی با تحریک یا تقویت دفاع طبیعی بدن برای شناسایی و حذف تهدیدات وارده عمل می‌کند. این رویکرد نوآورانه راه‌های جدیدی را برای درمان بیماری‌های مختلف باز کرده است و امیدی را برای بیماران مبتلا به بیماری که زمانی غیرقابل درمان تلقی می‌شد، فراهم کرده است. در این مقاله، ایمونوتراپی چیست، چگونه کار می کند، انواع مختلف آن و بیماری هایی که برای درمان استفاده می شود را بررسی خواهیم کرد.

ایمونوتراپی چیست؟

ایمنی درمانی یا ایمونوتراپی (به انگلیسی Immunotherapy) با تقویت و بازیابی توانایی سیستم ایمنی برای مبارزه با بیماری روند درمانی را پیش می گیرد.و می تواند به چندین روش باشد:

1. تقویت سیستم ایمنی: ایمونوتراپی می تواند سیستم ایمنی را تحریک کند تا سخت تر یا هوشمندانه تر برای حمله به سلول های سرطانی یا عوامل بیماری زا کار کند.
2.  هدف قرار دادن اجزای خاص سیستم ایمنی:  برخی از اشکال ایمونوتراپی بخش های خاصی از سیستم ایمنی را هدف قرار می دهد و به آن کمک می کند تا با دقت بیشتری روی بیماری تمرکز کند.
3. غلبه بر سرکوب سیستم ایمنی: ایمونوتراپی می تواند به سیستم ایمنی کمک کند تا بر سرکوب ناشی از سلول های سرطانی یا سایر بیماری ها غلبه کند و به آن اجازه می دهد عملکرد طبیعی خود را داشته باشد و تهدیدات را از بین ببرد.

نکته: داروهای تجویز شده در ایمنی درمانی مستقیماً به تومورها حمله نمی کنند بلکه با تقویت سیستم ایمنی بدن به تخریب و از بین بردن آن ها سرعت می بخشد.

انواع رایج ایمونوتراپی

انواع مختلفی از ایمونوتراپی وجود دارد که هر کدام به روش های مختلفی برای مبارزه با بیماری ها عمل می کنند. در اینجا به انواع اصلی اشاره می شود:

1. بازدارنده های چک پوینت

مهارکننده های چک پوینت نوعی ایمونوتراپی هستند که با مسدود کردن پروتئین های روی سلول های ایمنی که از حمله به سلول های سرطانی جلوگیری می کنند عمل می کند. سلول های سرطانی اغلب از این «نقاط بازرسی» برای جلوگیری از حمله سیستم ایمنی استفاده می کنند. با مهار این نقاط بازرسی، داروهایی مانند پمبرولیزوماب (Keytruda) و نیولوماب (Opdivo) به سلول‌های T اجازه می‌دهند سلول‌های سرطانی را شناسایی و از بین ببرند.

– مهار کننده هایCTLA-4 : این ها پروتئین دیگری روی سلول های T هستند که به کنترل پاسخ های ایمنی کمک می کنند. با مسدود کردن CTLA-4، داروهایی مانند ipilimumab (Yervoy) می توانند توانایی سیستم ایمنی را برای مبارزه با سرطان تقویت کنند.

2. CAR T-Cell Therapy

درمان با سلول های T با گیرنده آنتی ژن کایمریک یک شکل پیشرفته ایمونوتراپی است که شامل اصلاح سلول های T بیمار در آزمایشگاه برای تشخیص بهتر و حمله به سلول های سرطانی است. این فرآیند شامل:

–  استخراج سلول های T از خون بیمار.
–  مهندسی ژنتیکی این سلول های T برای تولید ساختارهای خاصی به نام گیرنده های آنتی ژن کایمریک.
–  تزریق سلول های T اصلاح شده به بیمار، جایی که آنها اکنون می توانند سلول های سرطانی را هدف قرار داده و از بین ببرند.

درمان با سلول T CAR موفقیت قابل توجهی در درمان انواع خاصی از سرطان های خون مانند لوسمی و لنفوم نشان داده است و برای استفاده در سایر سرطان ها نیز مورد مطالعه قرار گرفته است.

3. واکسن های سرطان

برخلاف واکسن‌های دیگر که از عفونت جلوگیری می‌کنند، واکسن‌های سرطان برای درمان سرطان موجود یا جلوگیری از بازگشت آن طراحی شده‌اند. این واکسن ها با تحریک سیستم ایمنی برای شناسایی و حمله به آنتی ژن های مرتبط با سرطان کار می کنند.

– واکسن های درمانی: این واکسن ها برای درمان سرطان با تقویت پاسخ ایمنی در برابر سلول های سرطانی استفاده می شوند. به عنوان مثال، واکسن HPV است که می تواند با هدف قرار دادن ویروس پاپیلومای انسانی، عامل اصلی این بیماری، از سرطان دهانه رحم جلوگیری کند.

– واکسن های شخصی سازی شده سرطان: این واکسن ها با توجه به ویژگی های منحصر به فرد سرطان بیمار طراحی شده اند. آنها با شناسایی جهش های خاص در سرطان و طراحی واکسنی که این جهش ها را هدف قرار می دهد ساخته می شوند.

4. آنتی بادی های مونوکلونال

آنتی بادی های مونوکلونال مولکول های آزمایشگاهی هستند که می توانند توانایی سیستم ایمنی را برای مبارزه با پاتوژن های مضر مانند ویروس ها تقلید کنند. این

آنتی‌بادی‌ها برای اتصال به اهداف خاصی روی سلول‌های سرطانی طراحی شده‌اند و آنها را برای تخریب توسط سیستم ایمنی مشخص می‌کنند.

– آنتی بادی های مونوکلونال برهنه: اینها آنتی بادی هایی هستند که مستقیماً خود به خود عمل می کنند. یک مثال تراستوزوماب (Herceptin) است که پروتئین HER2 را روی برخی از سلول های سرطان سینه هدف قرار می دهد.

– آنتی بادی های مونوکلونال مزدوج: این آنتی بادی ها به یک دارو یا ماده رادیواکتیو متصل هستند. آنها به سلول‌های سرطانی متصل می‌شوند و ماده سمی را مستقیماً تحویل می‌دهند و سلول‌های سرطانی را می‌کشند در حالی که بیشتر سلول‌های طبیعی را حفظ می‌کنند.

5. تعدیل کننده های سیستم ایمنی

این درمان‌ها به‌جای هدف قرار دادن سلول‌ها یا آنتی‌ژن‌های خاص، پاسخ ایمنی بدن را به روشی کلی‌تر تقویت می‌کنند. به عنوان مثال، سیتوکین ها پروتئین هایی هستند که به تنظیم سیستم ایمنی کمک می کنند. داروهایی مانند اینترفرون ها و اینترلوکین ها می توانند برای تقویت پاسخ سیستم ایمنی به سرطان استفاده شوند.

چه سرطان هایی با ایمونوتراپی درمان می‌شوند ؟

این روش درمانی را می توان برای سرطان هایی همچون موارد زیر بکار گرفت و از نتایج درمانی آن بهره مند شد.

• – ملانوم: یکی از اولین موفقیت های ایمونوتراپی در درمان ملانوما، شکل خطرناک سرطان پوست است. مهارکننده های ایست بازرسی و سایر روش های ایمنی درمانی به میزان قابل توجهی میزان بقا را بهبود بخشیده اند.
  – سرطان ریه: ایمونوتراپی به یک درمان استاندارد برای سرطان ریه سلول غیر کوچک تبدیل شده است که اغلب در ترکیب با سایر درمان ها مانند شیمی درمانی است.
  – سرطان مثانه: امروزه ایمونوتراپی معمولاً برای درمان سرطان پیشرفته مثانه، به ویژه برای بیمارانی که نمی توانند تحت عمل جراحی قرار گیرند، استفاده می شود.
  – سرطان های خون: درمان با CAR T-cell و آنتی بادی های مونوکلونال در درمان لوسمی و لنفوم کارایی بالایی نشان داده اند.

انواع سرطان ها با استفاده از این درمان قابل رفع است، اما میزان نتیجه‌گیری از درمان بسته به نوع سرطان، سلامت بدن هر شخص، نوع روش ایمنی درمانی و پیشرفت بیماری دارد. این روش در بسیاری از کشور ها از جمله ایران به عنوان روش تایید شده و موثر شناخته میشود. و در حال حاضر به بهبود وضعیت بسیاری از بیماران کمک کرده است.

بیشتر بخوانید : هزینه ایمونوتراپی چقدر است ؟

روشهای انجام ایمونوتراپی

داروهای ایمونوتراپی از 4 روش به بدن وارد میشوند:

• وریدی : در این روش دارو داخل ورید تزریق می‌شود.
• دهانی : در این روش دارو به صورت قرص و کپسول بوده و از طریق دهان وارد بدن می‌شود.
• موضعی : ر این حالت دارو به صورت کرم و یا پماد تهیه شده و استفاده می‌شود.
• تزریق داخل مثانه : در این روش دارو مستقیما به مثانه منتقل میشود.

ایمونوتراپی چند وقت یک بار انجام می شود؟ دریافت دارو می تواند به صورت ماهانه، روزانه و یا سالیانه باشد. این مورد بستگی مستقیمی به نوع سرطان، نوع داروی ایمونوتراپی و واکنش بدن به این دارو دارد.

مزایای ایمنی درمانی

این روش درمانی دارای مزایایی است که باعث می شود از سوی بسیاری از بهترین پزشکان برای درمان سرطان توصیه و بکار گرفته شود.

مهم ترین مزایای این روش درمانی

• این روش درمانی در برخی از انواع سرطان ها تاثیر درمانی بیشتری دارند. مثل سرطان پوست که بیش از روش های شیمی درمانی یا پرتو درمانی به روش ایمنی درمانی پاسخ می دهد.
• یکی از بهترین روش های درمانی مکمل در کنار سایر روش های درمانی است. مثلاً در برخی از موارد این روش را در کنار شیمی درمانی بکار می گیرند و روند درمان را بهبود می بخشند.
• ایمنی درمانی نسبت به سایر روش های درمانی از عوارض کمتری برخوردار است. زیرا که در این روش درمانی صرفاً سیستم ایمنی بدن مورد هدف است و عوارض چندانی در پی ندارد.
• بعد از انجام این روش درمانی احتمال این که دوباره سلول های سرطانی شکل بگیرند و این بیماری مجدد بازگشت داشته باشند بسیار کم است.

عوارض ایمونوتراپی

این روش نیز همچون تمامی روش هایی که برای درمان سرطان بکار گرفته می شود با عارضه هایی همراه است که بسیار خفیف هستند و در کوتاه مدت کاهش پیدا می کنند:

• تب و لرز
• گیجی
• خستگی و کوفتگی غیر طبیعی
• کهیر زدن
• ایجاد حساسیت
• افزایش وزن
• اسهال شدن
• ضربان تند یا آریتمی قلبی
• افزایش احتمال ابتلا به انواع عفونت ها در افراد
• افزایش احتمال لخته شدن خون
• تاثیرات سوء بر سیستم اعصاب
• احتمال آسیب به بخش های دیگر بدن مثل کلیه ها، قلب یا ریه ها

این عوارض ممکن است در طول درمان و یا بعد از اتمام دوره درمان ایجاد شوند. همچنین این عوارض بسته به نوع روش ایمنی درمانی، نوع سرطان و وضعست سلامت هر شخص متفاوت ارزیابی میشود. در صورت بروز هر یک از موارد بالا لازم است، در اولین فرصت با پزشک خود مشورت کنید.

البته تمامی عوارضی که برشمردیم تا حد زیادی احتمالی هستند و در صورتی که به یک دکتر خوب برای درمان سرطان مراجعه کنید می توانید به راحتی با تکیه بر تجربه و تخصص وی قدم در مسیر درمانی بگذارید و از مزایا و نتایج مثبت این روش درمانی بهره مند شوید. برای اطلاعات بیشتر در مورد بهترین دکتر برای سرطان کلیک کنید.

رادیو ایمونوتراپی چیست؟

منظور از رادیو ایمونوتراپی، ترکیب روش ایمونوتراپی و پرتو درمانی است. برای انجام این روش آنتی‌بادی مونوکلونال به مواد رادیواکتیو متصل شده و به بدن تزریق می‌شود. هدف از این کار نابودی سلولهای سرطانی است. زیرا بعد از تزریق این مواد به تومور و سلول های سرطانی متصل شده و آنها را از بین می‌برد. این روش بیشتر در درمان سلول های سرطان لنفاوی به کار می رود.

نتیجه گیری

ایمونوتراپی یک رویکرد پیشگامانه برای درمان بیماری ها با استفاده از سیستم ایمنی بدن است. از سرطان گرفته تا بیماری‌های خودایمنی، ایمونوتراپی نحوه تفکر ما را در مورد درمان تغییر می‌دهد و راه‌حل‌های هدفمندتر و شخصی‌سازی شده‌تری را ارائه می‌دهد. همانطور که این زمینه به تکامل خود ادامه می دهد، نوید درمان های موثرتر، کمتر تهاجمی و بالقوه درمانی برای طیف وسیعی از شرایط را دارد.