سرطان دهانه رحم و روش های پیشگیری و درمان آن

سرطان دهانه رحم و روش های پیشگیری و درمان آن

سرطان دهانه رحم و مشکلاتی که برای خانم ها ایجاد می کند

سرطان گردن یا دهانه رحم چهارمین نوع شایع سرطان برای زنان در سراسر جهان است، اما به دلیل اینکه به مرور زمان بروز می کند، جزء یکی از سرطان های قابل پیشگیری محسوب می شود. امروزه مرگ و میرهای ناشی از سرطان دهانه رحم به استفاده گسترده از تست پاپ اسمیر برای تشخیص ناهنجاری های دهانه رحم در رو جهان رو به کاهش است.

سرطان دهانه رحم سرطانی است که از دهانه رحم آغاز می شود و تا انتهای پایین رحم و واژن فوقانی امتداد پیدا می کند.

در صورت تشخیص زودرس، سرطان دهانه رحم شانس بهبودی بسیار بالا خواهد رفت. واکسیناسیون در برابر ویروسHPV ، که به عنوان عامل سرطان دهانه رحم شناخته شده است، یک اقدام پیشگیرانه مؤثر است.

سرطان دهانه رحم یکی از انواع سرطان های شایع در خانم ها است که از دهانه رحم آغاز و با تشدید این بیماری نواحی دیگر رحم را نیز درگیر می سازد. دهانه رحم یک استوانه توخالی است که قسمت پایین رحم را به واژن اتصال می دهد، در بیشتر موارد غدد و توده های سرطانی در دهانه رحم شکل می گیرد.

 این بیماری که در اثر رشد غیر طبیعی سلول ها در قسمت تحتانی رحم رخ می دهد، با تغییر سلول های سالم DNA اختلالاتی در روند آن ایجاد می‌کند که با سرعت رشد و تکثیر یافته و این اختلال باعث می شود که سلول های سالم در نهایت از بین رفته و سلول های تخریبی جایگزین آن شوند .

این جهش های ایجاد شده در نهایت باعث تداخل در سیستم ایمنی بدن شده و با رشد غیر طبیعی و تجمع یافته سلول ها تومورهای در رحم تشکیل می شود که ممکن است در سایر نقاط بدن گسترش یابد و شدت بیماری را چند برابر نمایند. امروزه سرطان رحم به یکی از معضلات بیماری در خانم ها تبدیل شده است که بسیار ناراحت کننده است و همراه با مشکلات متعدد برای خانم ها می باشد.

 عامل اصلی ایجاد کننده در سرطان دهانه رحم ابتلا به بیماری های مقاربتی شناخته می شود. البته نمی توان به طور دقیق گفت که  تمامی افرادی که hpv دارند مبتلا به سرطان دهانه رحم نیز می شوند، اما اچ پی وی خطر ابتلای آن را ایجاد می کند. در کنار ویروس اچ پی وی عوامل دیگری مانند مصرف دخانیات و داشتن سیستم ایمنی ضعیف مصرف برخی از داروها و داشتن شریک های جنسی متعدد که زمینه ساز ابتلا به عفونت های مقاربتی است  دلایلی برای ابتلای فرد سرطان دهانه رحم خواهد بود.

 سرطان گردن رحم که سومین سرطان شایع دستگاه تناسلی می باشد عامل مرگ و میر بسیاری از خانم ها در ۵۰ سال گذشته شده است، اما امروزه روش هایی مانند غربالگری با استفاده از تست پاپ اسمیر کمک می کند که تشخیص به موقع ای از شروع بیماری و یا ابتلا به فرد آن به دست آید. یکی دیگر از عواملی که زمینه ایجاد و ابتلای به سرطان رحم را تشدید میکند شروع زودرس فعالیت جنسی است. همچنین مواردی مانند سقط مکرر و یا قرار گرفتن در تشعشع سرطان زا عواملی است که در ایجاد آن نقش دارد.

همان طور که می دانید رحم یکی از اعضای بسیار مهم برای خانم ها می باشد که محل رشد کودک در دوران بارداری و یا تنظیم کننده هورمون های زنانه در زمان قاعدگی می باشد. رحم که در پایین شکم بین مثانه و راست روده قرار دارد، توسط دهانه رحم به واژن متصل می شود. سرطان دهانه رحم امروزه به یک معضل بزرگ تبدیل شده است که خود دارای انواع مختلفی می باشد.

انواع سرطان رحم

آدنوکارسینوما دهانه رحم

اکثر سرطان های دهانه رحم (80 تا 90 درصد) سرطان سلول های سنگفرشی هستند. آدنوکارسینوما دومین نوع شایع سرطان دهانه رحم است که 10 تا 20 درصد از موارد دیگر را به خود اختصاص داده است. آدنوکارسینوما از غده های تولید کننده مخاط در غدد درون رحم ایجاد می شود. اگرچه کمتر از کارسینوم سلول سنگفرشی، به ویژه در خانم های جوان شیوع آدنوکارسینوما رو به افزایش است.

 سرطان آندومتر  

سرطان آندومتر در واقع در سلولهای لایه آندومتر شکل می گیرد در واقع قسمت دیواره رحم را درگیر می کند. این نوع سرطان شایع تر بوده و از آن به نام سرطان نیز یاد می شود.

 سارکوم رحمی

 این نوع سرطان در عضلات رحم تشکیل شده و تکثیر می یابد نکاتی که در رابطه با رحم باید بدانید احتمال زنده ماندن در افراد مبتلا به سرطان رحم با توجه به مرحله و شدت بیماری متفاوت است.

سن ابتلا به سرطان دهانه رحم

سرطان دهانه رحم اغلب در دوران میانسالی بروز می کند. این بیماری اغلب در خانم های بین 35 تا 44 سال تشخیص داده می شود و به ندرت خانم های زیر 20 سال به این بیماری مبتلا می شوند و بیش از 15 درصد تشخیص ها در خانم های بالای 65 سال صورت می گیرد. اما در زنان بالای 65 سال، سرطان به طور معمول در خانم هایی مشاهده می شود که غربالگری منظم دریافت نمی کردند.

اکثر خانم هایی که دارای تغییرات غیر طبیعی سلول های دهانه رحم هستند احتمالا هرگز تست پاپ اسمیر انجام نداده اند.

چه عواملی باعث ایجاد سرطان دهانه رحم می شود؟

ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) در حدود 99٪ از سرطان های دهانه رحم یافت می شود. بیش از 100 نوع HPV متفاوت وجود دارد که بیشتر آنها کم خطر محسوب می شوند و باعث ایجاد سرطان دهانه رحم نمی شوند. انواع HPV پرخطر ممکن است باعث ناهنجاری سلو لهای گردنه رحم شود. بیش از 70 درصد از موارد سرطان دهانه رحم را می توان به دو نوع ویروس ، HPV-16  و HPV-18 نسبت داد ، که اغلب به عنوان انواع HPV پرخطر گفته می شود.

HPV  شایع ترین عفونت مقاربتی می باشد. در حقیقت، در سن 50 سالگی تقریباً 80٪ از خانم ها به نوعی از HPV آلوده شده اند. البته اکثر خانم هایی که به ویروس HPV آلوده شده اند مبتلا به سرطان دهانه رحم نیستند. برای بیشتر آنها عفونت HPV دوام چندانی ندارد. 90٪ از عفونت های HPV در طی 2 سال به خودی خود برطرف می شوند.

یک خانم مبتلا به عفونت HPV مداوم دارد در مقایسه با خانمی که عفونت وی به خودی خود برطرف می شود، بیشتر در معرض ابتلا به ناهنجاری های سلول های دهانه رحم و سرطان قرار می گیرد. انواع خاصی از این ویروس قادر است تا سلول های طبیعی واژن را به سلول های غیرطبیعی واژن تبدیل کند.

 افرادی که به سرطان دهانه رحم مبتلا هستند در مراحل اولیه متوجه آن نخواهند بود در واقع ابتلای این بیماری بدون علامت بوده و در مراحلی که تقریباً تشدید شده باشد، علائمی را از خود نشان می دهد. بعد آن دهانه رحم تا مراحل پایانی علائم بسیار چشمگیری را از خود به جا نمی گذارد در بسیاری از موارد ابتلا به سرطان با اختلالات قاعدگی و یا عفونت‌های دستگاه ادرار اشتباه گرفته می شود. علائم سرطان دهانه رحم به طور کلی شامل موارد زیر خواهد بود:

•  مشاهده خونریزی غیر معمول بین دوره های قاعدگی
• مشاهده خونریزی از رحم بعد از رابطه جنسی
• خونریزی رحم بعد از یائسگی

 در صورتی که فرد در هر یک از شرایط نامبرده خونریزی غیرعادی را مشاهده کند باید به متخصص زنان مراجعه و نسبت به علت خونریزی های رحم جویا شود. به یاد داشته باشید که علامت دیگری که نشان دهنده ابتلا به سرطان رحم می باشد استشمام  بوی نامطبوع از واژن است. همچنین ترشحات واژن بسیار غیر معمول و یا متفاوت خواهد بود. خانم هایی که سرطان رحم دارند معمولاً از درد لگن رنج می‌برند و دفعات ادرار آنها به مراتب نسبت به گذشته بیشتر خواهد شد.همین طور در زمان اجابت مزاج و ادرار درد شدیدی را حس می کنند.

مشاهده خونریزی در زنانی که در دوران یائسگی قرار دارند غیر عادی می باشد این زنان که دوره قاعدگی ندارند باید هر گونه خونریزی از رحم را مهم تلقی نمایند و نسبت به بررسی علت ورود آن به پزشک مراجعه نمایند.

 همچنین ترشحات واژن باید مورد بررسی قرار بگیرد برخی از افراد علاوه بر اینکه خونریزی غیرعادی از رحم را تجربه می‌کنند ترشحات واژن به رنگ سفید را مشاهده می‌ نمایند، همچنین در برخی از موارد ترشحات شفاف یا حالت مایع به خود می‌گیرد. ممکن است ترشحات قهوه ای رنگ بوده و بوی جلبک یا بوی نامطبوعی داشته باشد.

مشاهده این علائم باید نگران کننده باشند در برخی از موارد ممکن است ترشحات واژن با خون ترکیب شود. همان طور که بیان شد عوامل دیگر مانند درد کمر یا درد در زمان ادرار هم وجود دارد. البته ممکن است فرد مبتلا به بی اشتهایی و یا کاهش وزن غیر ارادی نیز بشود. اگر احساس خستگی مفرط می کنید و با استراحت و خوابیدن خستگی از بدن خارج نمی شود، باید به آن شک کنید و نسبت به بررسی علت آن به پزشک مراجعه نمایید. اگر در خانواده سابقه ابتلا به سرطان رحم را دارید باید غربالگری های لازم در این خصوص را انجام دهید.

علائم سرطان دهانه رحم

تغییرات سلول های سرطانی سرویکس و سرطان های اولیه دهانه رحم عموماً علائمی ایجاد نمی کند. به همین دلیل، غربالگری منظم از طریق آزمایشات پاپ اسمیر می تواند به تغییرات زودرس سلول های سرطانی کمک کرده و از بروز سرطان دهانه رحم جلوگیری کند.

اما علائم احتمالی بیماری پیشرفته تر ممکن است شامل :

• درد هنگام رابطه جنسی
• ترشحات واژینال
• تکرر ادرار
• درد هنگام ادرار
• درد لگن که ارتباطی به چرخه قاعدگی نداشته باشد
• ترشحات سنگین یا غیرمعمول که ممکن است آبکی ، ضخیم و احتمالاً بوی ناخوشایند داشته باشد.
• خونریزی غیر طبیعی، مانند خونریزی بین دوره های قاعدگی منظم، خونریزی بعد از مقاربت جنسی، خونریزی بعد از دویدن، خونریزی بعد از معاینه لگن، خونریزی بعد از یائسگی

این علائم همچنین می تواند نشانه ای از سایر مشکلات سلامتی باشد که مربوط به سرطان دهانه رحم نباشد. در صورت مشاهده یک از علائم فوق می توانید با پزشک متخصص خود در این زمینه صحبت کنید.

روش های تشخیص سرطان دهانه رحم

 از روش هایی که برای تشخیص سرطان رحم مد نظر قرار می گیرد بررسی ناحیه لگن واژن رحم تخمدان و مثانه توسط پزشک است. همچنین با توجه به علائمی که از آن یاد شد و گزارشی که شما به پزشک ارائه می دهید، بررسی های لازم و آزمایشات مورد نیاز تجویز می شود تا علت بروز و میزان سرایت بدن به این سلول های سرطانی مشخص شود.

روش های تشخیص سرطان دهانه رحم شامل موارد زیر می باشد:

سونوگرافی ترانس واژینال

 یکی از روش های تشخیص سرطان رحم با سونوگرافی ترانس واژینال است که از آزمایشاتی است که ممکن است مجبور به انجام آن باشید. سونوگرافی ترانس واژینال یکی از انواع سونوگرافی است که شامل یک دوربین کوچک میله‌ای است این دوربین اطلاعات و تصاویری دقیق از درون واژن در اختیار پزشک قرار می دهد. البته انجام این آزمایش برای بیمار دردناک و یا ناراحت کننده نیست و این اقدام کاملاً با احتیاط و در نظر گرفتن تمامی شرایط بیمار انجام می شود.

بیوپسی یا نمونه برداری

 یکی دیگر از روش های تشخیص سرطان رحم بیوپسی است که به کمک بیوپسی می توان از رحم برای تشخیص سرطان و نوع آن نمونه برداری کرد. در بیوپسی نمونه کوچکی از سلول های رحم برداشته می‌شود و برای آزمایشگاه جهت بررسی ارسال می شود، تا از نظر وجود سلول‌های سرطانی مورد بررسی قرار بگیرند.

آزمایش خون

 یکی دیگر از روش هایی که برای تشخیص سرطان دهانه رحم کاربرد دارد تست خون است،  آزمایشات خون که می‌تواند توده های سرطانی و مواد شیمیایی خاص را تشخیص دهند و مورد بررسی قرار دهد. در مواردی که علائم شایع دیده می شود کاربرد مناسبی خواهد داشت برخی از مواد شیمیایی موجود در خون که کاملا منحصر به فرد هستند و این مواد شیمیایی تنها از طریق انجام آزمایش خون قابل تشخیص هستند. البته جراح و متخصص آنکولوژی تنها به نتیجه آزمایش خون اکتفا نمی کند و معمولاً چندین روش را برای تشخیص و تایید ابتلای فرد به سرطان دهانه رحم مد نظر قرار می دهد تا بتواند درمان دقیق و مناسب تری را برای بیمارمشخص و دوره های آن را آغاز نماید.

پیشگیری و درمان سرطان دهانه رحم

 به منظور پیشگیری از ابتلای افراد به سرطان دهانه رحم توصیه می شود که تمامی خانم هایی که بالای ۱۸ سال هستند آزمایشات دوره ای و غربالگری های لازم در خصوص ابتلا به انواع سرطان را انجام دهند. انجام تست پاپ اسمیر یکی از مواردی است که انجام آن برای تمامی خانم ها توصیه می شود، به خصوص در افرادی که در معرض خطرات جنسی قرار دارند انجام دوره ای آن بسیار حائز اهمیت است.

خانم هایی که عدد پایینی از ابتلا به بیماری های جنسی دارند و نتیجه تست پاپ اسمیر آنها کاملاً طبیعی است نیازی به چکاب ماهیانه و یا دوره های کوتاه مدت نیست و می توانند پاپ اسمیر را هر دو یا سه سال یک بار انجام دهند. همچنین یکی از روش های پیشگیری از سرطان دهانه رحم واکسینه شدن در مقابل ویروس اچ پی وی می باشد واکسن زگیل تناسلی می ‌تواند کمک بزرگی در جلوگیری از بیماری های مقاربتی و ابتلا به ویروس پاپیلومای انسانی به نماید.

تحقیقات گسترده ای در این زمینه در حال انجام است، این تحقیقات نه تنها به منظور بهبود روش های درمان سرطان دهانه رحم، بلکه به منظور بهبود روش های تشخیص سرطان ها در مراحل اولیه می باشد. انجام غربالگری های مرتب در تشخیص به موقع سرطان امر بسیار مهمی می باشد که می تواند در درمان فوری آن تاثیر گذار باشد به یاد داشته باشید که در صورت مشاهده هرگونه خونریزی از واژن باید به پزشک متخصص زنان و یا جراح مراجعه نمایید. سرطان رحم همان طور که بیان شد در مراحل اولیه علائم زیادی از خود نشان نمی دهد بنابراین شما باید از سلامت عملکرد سیستم رحم خود مطلع باشید.

درمان سرطان بسته به وضعیت سلامتی بیمار و یا اینکه بیماری در چه مرحله ای باشد، متفاوت خواهد بود. بر اساس میزان پیشرفت بیماری پزشک متخصص ممکن است روش های جراحی، پرتودرمانی و شیمی درمانی جهت درمان بکار گیرد.

در واقع هر چه سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه تشخیص داده شود شانس بهبودی بالاتر خواهد رفت.

درمان سرطان رحم

یکی از سوالاتی که بیماران در زمان مراجعه برای درمان سرطان رحم می‌پرسند، میزان موفقیت روش های درمانی برای از بین بردن سلول های سرطانی در رحم می باشد.

روش های درمانی برای سرطان رحم تا چه اندازه موفق است؟

 در پاسخ به بیماران باید گفت که درمان سرطان رحم با توجه به شرایط بیمار و وضعیت سیستم ایمنی بدن، همچنین میزان شیوع بیماری در بدن و شدت رشد آن بستگی دارد، شیوع بیماری در افراد مختلف متفاوت می باشد. نکته ای که در درمان سرطان مهم است انتخاب روش درست و دقیق با توجه به شرایط بیمار است که بتوانند در کمترین زمان ممکن بهترین نتیجه را ارائه دهد. ممکن است که متخصص آنکولوژی روش های مختلفی را در نظر بگیرد و با امتحان کردن هر یک از آنها به یک نتیجه واحد برسد اما در مجموع امروزه روش های ارائه شده است که عوارض سرطان رحم را تا مقداری بسیاری کاهش می دهد و همچنین های ارائه شده است که روند رشد سلول های سرطانی را کندتر و یا متوقف می‌سازد.

 یکی از اصلی ترین درمان های سرطان رحم برداشتن رحم با روش هیسترکتومی است که در آن تخمدان ها و لوله های فالوپ نیز برداشته می‌شود. امکان بارداری بعد از عمل سرطان رحم برای خانم ها وجود ندارد اما با توجه به مفید بودن این روش برای جلوگیری از شیوع بیماری و یا تشدید آن باعث می شود که بیماران رضایتمندی کاملی از انجام آن داشته باشند . همان طور که بیان شد درمان سرطان رحم با توجه به مرحله و میزان پیشرفت سرطان برای بیمار در نظر گرفته می‌شود و در بسیاری از موارد از روش های مکمل درمان سرطان مانند پرتو درمانی یا شیمی درمانی هم کمک گرفته می شود. همان طور که بیان شد در خانم هایی که هنوز یائسه شده اند انجام عمل هیسترکتومی باعث می شود که امکان بارداری برای ایشان دیگر وجود نداشته باشد. امروزه روش هایی مانند هورمون درمانی هم ارائه شده است که با توجه به شرایط بیمار ممکن است انجام آن توسط متخصص آنکولوژی توصیه شود. این تکنیک مکمل و کار آمد است ونتایج خوبی را نیز ارائه می دهد. ممکن است یک بیمار به طور هم زمان و دوره ای از روش های مختلفی از درمان سرطان کمک بگیرد.

درمان سرطان در مراحل پیشرفته از سرطان رحم چگونه است ؟

 معمولا برای درمان سرطان رحم در مواردی که بیماری پیشرفته شده باشد درمان های سنگینی مد نظر قرار می‌گیرد، شیمی درمانی اولین گزینه ای است که انجام می‌شود و دوز داروهای شیمیایی که در این دوره ها دریافت می شود معمولاً سنگین و بالا می باشد. در صورتی که سرطان بسیار شدید و پیشرفته شده باشد امکان معالجه و یا درمان آن وجود ندارد اما می توان از پیشرفت آن جلوگیری نموده و یا رونده تکثیر سلول‌های سرطانی را کندتر کرد. به همین منظور از شیمی درمانی و پرتودرمانی روش هایی هستند که بهبود وضعیت مریض و یا جلوگیری از رشد سرطان را امکان پذیر می کند. همان طور که بیان شد در صورتی که هیچ شانسی برای معالجه وجود نداشته باشد احتمال آنکه جراحی برداشتن رحم توسط متخصص آنکولوژی توصیه شود زیاد است و فرد باید نسبت به انجام این جراحی اقدام نماید تا شانس درمان سرطان رحم را امتحان نماید.

دقت داشته باشید که انتخاب متخصص آنکولوژی با تجربه و متخصص از مهم ترین مواردی است که شما باید در صورت ابتلا به انواع سرطان ها به آن دقت داشته باشید تا بتوانید از رشد و تکثیر سلول های سرطانی به موقع و در شرایط ایده آل جلوگیری نمایید.

کلام آخر

سرطان دهانه رحم یکی از شایع ترین سرطان ها در بین خانم ها می باشد و سالانه تعداد زیادی از خانم ها به این بیماری مبتلا می شوند. اما در صورت تشخیص زودهنگام این بیماری به راحتی قابل درمان خواهد بود. بنابراین باید توجه داشت در صورت مشاهده هر یک از علائم غیرعادی در اندام های تناسلی هر چه سریع تر به یک فوق تخصص آنکولوژی مراجعه نمایید زیرا احتمال بهبودی در مراحل اولیه سرطان دهانه رحم بسیار بالا خواهد رفت.