پیشگیری از سرطان [ توصیه های ویژه]

سرطان؛ یکی از بیمناک ترین بیماری هایی است که حتی نام آن موجب دلهره و دل نگرانی بسیاری می شود. در دهه های اخیر متاسفانه شاهد شیوع و گسترش روز افزون این بیماری در کشورمان هستیم. پس از آنکه رشد تصاعدی شیوع این بیماری آغاز شد بسیاری از پزشکان و مسئولین در حوزه بهداشت و درمان در جهت آگاهی بخشی بیشتر به مردم حرکت هایی را آغاز کردند.یکی از اهدافی که در این مقاله مد نظر می باشد این است که بتوانیم اطلاعاتی در خصوص جلوگیری و نیز روش های پیشگیری از سرطان را ارائه داده تا از حجم دل نگرانی هایی که نسبت به این بیماری وجود دارد قدری بکاهیم.

به طور کلی به هر گونه تشکیل سلول های غیر طبیعی و غیر عادی را در بافت های مختلف بدن سرطان گفته می شود. در واقع زمانی که تولید و انتشار سلول های بدن از میزان نرمال خود بیشتر باشد منجر به تشکیل توده هایی می گردد که این سلول ها تمام روند طبیعی بدن را با مشکلاتی مواجه می کنند. در این زمان ما اصطاحا می گوییم فردی دچار سرطان شده است.

جلوگیری از سرطان با تغییر در رژیم غذایی

بررسی تحقیقات علمی که ارتباط مستقیم بین تغذیه و جلوگیری از سرطان را نشان داده‌اند. با مصرف خوراکی هایی زیر می‌توان احتمال بروز این بیماری را تا حد زیادی کاهش داد.

میوه‌ها و سبزیجات فیبردار
مواد غذایی حاوی آنتی‌اکسیدان‌ها ( آنتی‌اکسیدان‌ها با آسیب‌های سلولی مقابله میکنند.)
مصرف ماهی و اهمیت امگا-3
مواد غذایی با ویتامین D
مصرف گیاهان دارویی و گیاهان آنتی‌سرطان
محصولات فرآوری نشده و گلوتن‌فری
کاهش مصرف گوشت قرمز و فرآورده‌های گوشتی
ارتباط بین مصرف زیاد گوشت قرمز و برخی انواع این بیماری
جایگزینی مناسب برای حفظ سلامت
مصرف محصولات لبنی کم چربی
رعایت میزان مصرف شکر و غذاهای پرچرب
تأثیر قهوه و چای سبز در پیشگیری از سرطان
مقدمات رژیم غذایی سالم از کودکی

جلوگیری از سرطان با ورزش منظم

انجام فعالیت‌های ورزشی منظم به مدت حداقل ۳۰ دقیقه در روز، مانند پیاده‌روی یا دوچرخه‌سواری می تواند احتمال ابتلا به این بیماری را تا حد زیادی کاهش دهد. اثرات ورزش منظم در جلوگیری از سرطان:

تقویت سیستم ایمنی بدن : ورزش منظم باعث افزایش تعداد سلول‌های ایمنی در بدن می‌شود و در مقابل عوامل خطرناک سرطانی مقاومت ایجاد می‌کند.
کاهش خطر ابتلا به سرطان‌های مرتبط با هورمون : ورزش به کاهش میزان هورمون‌های جنسی اشاره می‌کند، که باعث کاهش خطر ابتلا به سرطان‌هایی مانند سرطان پستان می‌شود.
کاهش التهابات : ورزش منظم به کاهش التهابات در بدن کمک کرده و این موضوع در پیشگیری از بسیاری از انواع سرطان اهمیت دارد.
کاهش چاقی و تنظیم وزن : ورزش به کاهش چاقی کمک کرده و این امر باعث کاهش خطر ابتلا به سرطان‌هایی مانند سرطان روده میشود.
افزایش آنتی‌اکسیدان : فعالیت‌های ورزشی باعث تولید آنتی‌اکسیدان‌ها در بدن می‌شود که در مقابل آسیب‌های اکسایشی موجود در سلول‌ها مقاومت ایجاد می‌کنند.
حفظ سلامت قلب و عروق : ورزش منظم باعث بهبود عملکرد قلب و عروق می‌شود و در نتیجه، خطر بروز بیماری‌های قلبی و سرطان هم کاهش می‌یابد.
کاهش مقدار قند خون : ورزش باعث بهبود حساسیت به انسولین می‌شود و کاهش مقدار قند خون را تسریع می‌کند که این موضوع به پیشگیری از برخی انواع سرطان کمک می‌کند.
افزایش تعادل هورمون‌ها : ورزش منظم به تعادل هورمون‌ها کمک کرده و این امر باعث کاهش خطر ابتلا به سرطان‌هایی مانند سرطان پروستات می‌شود.
پیشگیری از سرطان سینه در زنان : ورزش باعث کاهش میزان استروژن در بدن زنان می‌شود که این امر به پیشگیری از سرطان پستان کمک می‌کند.

واضح است که ورزش منظم با ایجاد تغییرات مثبت در سطح فیزیکی و شناختی بدن، تأثیر بسزایی در جلوگیری از بروز بسیاری از انواع سرطان دارد. به همین دلیل، ادامه ورزش‌های روزانه و تداوم فعالیت‌های بدنی به عنوان یک سبک زندگی سالم، از اهمیت خاصی برخوردار است.

جلوگیری از سرطان با کنترل وزن

با حفظ تعادل وزن توده بدنی می توان از این بیماری پیشگیری کرد:

حفظ تعادل هورمونی : حفظ وزن سالم باعث تعادل هورمون‌های بدن می‌شود، که میزان هورمون‌های جنسی و دیگر هورمون‌ها را در حد صحیح نگه می‌دارد و از افزایش میزان هورمون‌های مرتبط با برخی انواع سرطان جلوگیری می‌کند.
کاهش خطر ابتلا به سرطان‌های مختلف : حفظ وزن سالم باعث کاهش خطر ابتلا به بسیاری از انواع سرطان مانند سرطان روده، سرطان پستان، و سرطان رحم می‌شود.
کاهش التهابات بدن : چاقی می‌تواند منجر به افزایش التهابات در بدن شود. حفظ وزن سالم به کاهش این التهابات کمک کرده و از خطر ابتلا به سرطان‌های مرتبط با التهابات جلوگیری می‌نماید.
پشتیبانی از سیستم ایمنی : وزن سالم باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شود، که در مقابل سلول‌های سرطانی مقاومت بالاتری ایجاد می‌کند.
کاهش مقدار هورمون‌های زیاد در چاقی : چاقی ممکن است باعث افزایش میزان هورمون‌های استروژن و انسولین شود که این موضوع به افزایش خطر ابتلا به سرطان‌های مختلف ارتباط دارد. حفظ وزن سالم با کاهش این هورمون‌ها به پیشگیری از این خطرات کمک می‌کند.
. پیشگیری از سرطان پستان در زنان : حفظ وزن سالم در زنان باعث کاهش خطر ابتلا به سرطان پستان می‌شود، زیرا چاقی می‌تواند میزان هورمون‌های جنسی را افزایش دهد که به بروز سرطان پستان مرتبط است.

بیشتر بخوانید : سن ابتلا به سرطان رحم

جلوگیری از استعمال دخانیات

استعمال دخانیات تنها عامل قابل پیشگیری سرطان است که مسئول تقریباً 22 درصد مرگ و میرهای ناشی از سرطان در جهان است. سیگار با سرطان های مختلفی از جمله سرطان ریه، دهان، گلو، مثانه، پانکراس و دهانه رحم مرتبط است. حتی قرار گرفتن در معرض دود سیگار خطر ابتلا به سرطان را افزایش می دهد.

ترک سیگار، حتی پس از سال ها استفاده، می تواند خطر ابتلا به سرطان را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. طبق تحقیقات، خطر ابتلا به سرطان ریه در عرض 10 سال پس از ترک سیگار 50 درصد کاهش می یابد و خطر ابتلا به انواع دیگر سرطان نیز کاهش می یابد.

نکاتی برای ترک سیگار:
– به یک برنامه یا گروه حمایتی ترک سیگار بپیوندید.
– از درمان های جایگزین نیکوتین (NRT) مانند چسب ها، آدامس ها یا قرص ها استفاده کنید.
– برای کمک به مدیریت علائم ترک، به دنبال مشاوره یا دارو باشید.
– از محرک‌هایی مانند استرس یا موقعیت‌های اجتماعی که سیگار کشیدن رایج است، اجتناب کنید.

پیشگیری از سرطان با دوری از نور مستقیم آفتاب

این اقدامات می‌توانند در جلوگیری از اثرات مخرب اشعه آفتاب و کاهش خطر ابتلا به سرطان مؤثر باشند.

اهمیت مصرف کرم ضدآفتاب: استفاده از کرم‌های ضدآفتاب می‌تواند از پوست در برابر اشعه مضر آفتاب حفاظت کرده و خطر ابتلا به سرطان پوست را کاهش دهد.
حفظ سلامت چشم : استفاده از عینک آفتابی با قابلیت محافظت در برابر اشعه UV، می‌تواند از سلامت چشم و کاهش خطر ابتلا به سرطان چشم محافظت نماید.
مصرف مواد آنتی‌اکسیدانی : مصرف مواد غذایی غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها می‌تواند در مقابله با آسیب‌های اشعه UV و کاهش خطر ابتلا به سرطان مؤثر باشد.
پیشگیری از سرطان پوست :بررسی پوست به دنبال لکه‌ها و موکوس‌های مشکوک و استفاده از خدمات حرفه‌ای جهت از بین بردن آنها.
مراقبت از لب‌ها : استفاده از لوسیون‌های محافظ با SPF بالا برای حفاظت از لب‌ها در برابر اشعه مضر آفتاب.

سلامت روان و پیشگیری از سرطان

با انجام راهکارهای زیر می توان خطر ابتلا به این بیماری را کاهش داد:

مدیریت استرس و اضطراب : مدیریت استرس و اضطراب به عنوان یک عامل مؤثر در پیشگیری از سرطان مطرح می‌شود. افرادی که استرس روانی خود را مدیریت می‌کنند، خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن، از جمله سرطان، را کاهش می‌دهند.
تأثیر روحیه‌گرایی و امید : حفظ روحیه‌گرایی و امید به زندگی باعث افزایش توان مقاومتی برابر بیماری‌ها، از جمله سرطان، می‌شود.
تأثیر ارتباطات اجتماعی : حفظ و بهبود روابط اجتماعی می‌تواند به سلامت روانی کمک کرده و از اثرات منفی ایزولاسیون اجتماعی که ممکن است به بروز سرطان مرتبط باشد، جلوگیری نماید.
مراقبت از سلامت روحانی : توسعه سلامت روانی و تعادل در زندگی روزمره می‌تواند به پیشگیری از بروز سرطان کمک نماید.
تأثیر فعالیت‌های آرام‌بخش : فعالیت‌های آرام‌بخش مانند مدیتیشن و یوگا به کاهش استرس و افزایش آرامش روانی کمک می‌کنند، که این امور به پیشگیری از بیماری‌های مزمن از جمله سرطان کمک می‌کند.

پیشگیری از سرطان با غربالگری های منظم

تشخیص زودهنگام برای درمان موفقیت آمیز سرطان بسیار مهم است و بسیاری از انواع سرطان را می توان در مراحل اولیه از طریق غربالگری های منظم تشخیص داد. بسته به سن، جنسیت و عوامل خطر، پزشک متخصص سرطان ممکن است غربالگری برای سرطان هایی مانند:

– سرطان سینه: ماموگرافی برای خانم های 50 تا 74 ساله هر دو سال یکبار توصیه می شود.
– سرطان دهانه رحم: تست پاپ اسمیر و تست HPV برای زنان از سن 21 سالگی توصیه می شود.
– سرطان کولورکتال: کولونوسکوپی از سن 45 سالگی برای مردان و زنان توصیه می شود.
– سرطان پروستات: مردان بالای 50 سال باید آزمایش PSA را با پزشک خود در میان بگذارند.

تشخیص زودهنگام شانس درمان موفقیت آمیز را افزایش می دهد و خطر گسترش سرطان را کاهش می دهد.

واکسیناسیون پیشگیری از سرطان

انجام واکسیناسیون‌های مناسب برای جلوگیری از برخی انواع سرطان موثر است:

واکسن پاپیلوما ویروس (HPV) : واکسن HPV به عنوان یکی از راه‌های مهم در پیشگیری از سرطان گردن رحم شناخته می‌شود. این واکسن از انواع ویروس HPV که به سرطان گردن رحم مرتبط هستند، محافظت می‌کند.
واکسن هپاتیت B : واکسن هپاتیت B به عنوان واکسنی که از ابتلا به ویروس هپاتیت B و در نتیجه، سرطان کبد جلوگیری می‌کند، اهمیت دارد.
واکسن هموفیلوس انفلوانزا : واکسن هموفیلوس انفلوانزا ب به پیشگیری از عفونت‌های ناشی از باکتری هموفیلوس انفلوانزا ب، که می‌توانند باعث سرطان گردنهای حلق شوند، کمک می‌کند.
واکسن آنتی-توکسین تتانوس و دیفتریا : واکسن آنتی-توکسین تتانوس و دیفتریا می‌تواند به پیشگیری از سرطان مثانه کمک کند
واکسن هپاتیت C : واکسن هپاتیت C به عنوان راهی برای پیشگیری از ابتلا به ویروس هپاتیت C و جلوگیری از سرطان کبد معرفی می‌شود.
واکسن آنتی-سیانوتوکسین پنوموکوک : واکسن آنتی-سیانوتوکسین پنوموکوک به عنوان واکسنی که در برابر باکتری‌های پنوموکوک که ممکن است به عفونت ریه منجر شوند، محافظت می‌کند.
واکسن آنتی-هیومن هرپس ویروس (HSV) : واکسن آنتی-هیومن هرپس ویروس به عنوان واکسنی که ممکن است در پیشگیری از سرطان پوست ناشی از عفونت با ویروس هرپس استفاده شود، بررسی می‌شود.
واکسن آنتی-هیومن پاپیلوما ویروس (HPV) : واکسن آنتی-هیومن پاپیلوما ویروس نیز به عنوان راهی برای جلوگیری از انواع سرطان، از جمله سرطان دهان و گلو، مورد مطالعه قرار گرفته است.
واکسن آنتی-هپاتیت D : واکسن آنتی-هپاتیت D به عنوان یکی از واکسن‌های مؤثر در پیشگیری از انواع سرطان کبد در برخی مناطق جهان مورد توجه است.

پیشگیری از سرطن با اجتناب از قرار گرفتن در معرض مواد سرطان زا

برخی از مواد شیمیایی و موادی که به عنوان سرطان زا شناخته می شوند، با ایجاد سرطان مرتبط هستند. برخی از اینها در محیط، محل کار یا حتی محصولات خانگی ما وجود دارند. سرطان زاهای رایج عبارتند از:

– آزبست
– گاز رادون
– آرسنیک
– فرمالدئید
– آفت کش ها

برای کاهش قرار گرفتن در معرض مواد سرطان زا:

– دستورالعمل های ایمنی محل کار را برای دست زدن به مواد خطرناک رعایت کنید.
– خانه خود را برای گاز رادون آزمایش کنید و هرگونه مواد حاوی آزبست را حذف کنید.
– از محصولات پاک کننده طبیعی یا ارگانیک استفاده کنید و استفاده از آفت کش ها و علف کش ها را محدود کنید.

نتیجه گیری

در حالی که سرطان یک بیماری پیچیده با عوامل مؤثر بسیاری است، تغییرات متعدد در شیوه زندگی می تواند به طور قابل توجهی خطر ابتلا را کاهش دهد. با پرهیز از دخانیات، حفظ رژیم غذایی و وزن سالم، فعال ماندن از نظر بدنی و محافظت از خود در برابر قرار گرفتن در معرض مضر محیطی، می توانید گام های پیشگیرانه ای در جهت پیشگیری از سرطان بردارید. غربالگری های منظم، واکسیناسیون و محافظت در برابر نور خورشید نیز نقش مهمی در ابتلا به سرطان در مراحل اولیه یا پیشگیری از آن دارد.

کنترل سلامت خود از طریق این اقدامات پیشگیرانه نه تنها خطر ابتلا به سرطان را کاهش می دهد، بلکه رفاه کلی را ارتقا می دهد و کیفیت زندگی شما را برای سال های آینده افزایش می دهد.